Бу ҳақда Паркентнинг Навбаҳор маҳалласидаги воқеаларнинг бевосита иштирокчиси Озодлик билан суҳбатда гапириб берди.
11 март куни эрталаб мазкур маҳалла аҳлидан 150 дан ошиғи Навбаҳор маҳалласининг собиқ оқсоқоли¸ маҳалладошлари орасида ҳалол ва халқпарвар инсон сифатида танилган Азамат Ëқубовнинг озод этилиши талаби билан Паркент ҳокимлиги олдига йиғилди.
Маҳалладошлари илтимосига кўра¸ Навбаҳор маҳалласига газ қувурлари олиб келиш ниятида халқдан пул йиғиб¸ қувур ëтқизиш ишларини бошлаган Ëқубов¸ айтилишича¸ халқ пулини ўзлаштирган¸ деган айб билан ҳибсга олинган. Бироқ бундай даъводан ғазабга тушган навбаҳорликлар¸ ўз оқсоқолини озод этишга киришган.
Воқеаларнинг 12 март куни Тошкент вақти билан кечқурунги вазияти ҳақида бу воқеаларнинг бевосита иштирокчиларидан бири билан суҳбатлашдик.
Озодлик: Бугун одамлар яна маҳалла қўмитасининг олдида йиғилдими?
- Ҳа¸ одамлар маҳалла қўмитасининг олдида йиғилишган.
Озодлик: Тахминан қанча?
- Маҳаллада кўп одам яшайдику. 200-300 нафардан кўп бўлди.
Озодлик: Сиз йўқмидингиз у ерда?
- Мен шаҳарда эдим.
Озодлик: Нима қарор беришди? Нима бўлаяпти?
- Ҳаммаси кутиб ëтибди. Прокурор 5 миллион сўраган экан. Энди ҳозир ҳаммаси отказ қилиб турибди. Кейин 700 мингга туширибди.
Озодлик: 700 минг сўмми?
- Ҳа. Ҳалиги залогга сўраган эканда.
Озодлик: 700 минг залог берсангизлар чиқараман¸ дебдими?
- Ҳа.
Озодлик: Маҳалладан 700 минг топилар энди.
- Бизлар энди уни чиқармаймиз. Эртага охирги куни. Прокурор уни икки кун ушлайдида. Кейин судга чиқади. Суд¸ у ҳеч қанақа жиноят қилмаган бўлса¸ қамамайдику.
Озодлик: Бу одамга қўйилаëтган айблов қаердан келиб чиқаяпти?
- Биз бир йилдан бери юрибмиз. Проектни қилдирдик. Ҳамма нарсани қилдик.
Озодлик: Демак¸ бу лойиҳага сизнинг ҳам алоқангиз бор-а?
- Мен ўшанга ëрдам бердимда. Улар энди қарадида. Бу ерда дача бор катта. Бу ерда тахминан 5000 та дачный участка бор. Булар ўша ерда катта пул бор деб ўйладида¸ бизларнинг проектни йўқ қилдирди.
Озодлик: Газ ўтказиш проектиними?
- Ҳа. Бизнинг проектни йўқ қилдириб¸ бошқа одамга проект қилдириб¸ бошқа томондан газ тортадиган бўлди. Ўшандан кейин булар юрди¸ юрди¸ уларга ҳеч ким ëрдам бермади.
Озодлик: Ҳеч ким деб маҳаллани айтаяпсизми?
- Маҳалла¸ энди маҳалладан кўп чиқса 30 миллион чиқар. Кўп бера олмайдику. Улар дачани ўйлади. Дача уларга қўшилмади.
Озодлик: Улар деб кимни айтаяпсиз?
- Бу ерда Бозорбоев Ғафур бор.
Озодлик: Ким бу одам?
- Бу энди бой одамда. 15 та машинаси бор¸ бошқаси бор.
Озодлик: Демак¸ газ олиб келишни сизларнинг қўлинглардан шу одам тортиб олди-а?
- Ҳа. Ана ўшандан кейин бошланди ҳамма нарса. Азамат аканинг ўзи 11 миллион пул йиғиб олган. Ўшани текширавериб¸ текширавериб ҳозир ҳеч нарса топа олмади. Бизлар ҳозир 30 миллионлик иш қилиб қўйганмиз.
Озодлик: Бу қоғозда акс этганми? Бу иш ҳақида бухгалтерия борми?
- Ҳа¸ ҳамма нарсамиз бор. Бухгалтерия бор. Буларнинг ҳаммаси кўриб турибдику уни. Одамлар кўриб тургани учун 150-200 нафар одам чиқиб гаплашаяпти. Ҳаммаси Азамат томонда.
Озодлик: Сизлар бу ерда кимнингдир бизнесига халақит бердингизларми?
- Улар ўйладики¸ дачани олсак¸ ҳар дачадан бўлмаганда 500 доллардан бўлса¸ камида 2¸5 миллион доллар бор деган тушунча пайдо бўлдида. “Шу пулни нимага бу одамга бериб қўямиз” дегандай қилиб ҳокимнинг ўринбосари¸ райгаз¸ Облгаз бирлашиб¸ Азаматнинг лойиҳасини йўқ қилдирдида.
Озодлик: Ишлар юришмагандан кейин бунақа йўл билан пул йиғишмоқчими?
- Бизлар облҳокимиятга чиққанмиз. Облҳокимиятда “Майли¸ ўзларингиз қиладиган бўлсаларингиз¸ қилинглар” деб ҳокимнинг ўзи гапирган. Ўша комиссия юборган куни Азаматни комиссияга кўрсатмаслик мақсадида шу куни эрталаб қамамоқчи бўлган экан. Лекин улар Азаматни топа олмадими¸ соат 13:00 да комиссия келиб қолди. Ўша комиссия билан учрашиб¸ ҳамма нарса Азамат томонга ëтувди. Ўшандан кейин Азаматни соат тўртларда чақириб олиб қамаб қўйди.
Озодлик: У кишининг гуноҳсизлигига сиз ҳам¸ маҳалладошларингиз ҳам ишонасизлар.
- Ҳа. Мен у инсон билан бир йилдан бери юрибман. У одамга ëрдам берса берадики¸ ҳеч қачон бировга азоб берган¸ зиëн берган инсон эмас. Тоза одам эканини мен яхши биламан.
Озодлик: 5 миллион сўм бериш керак¸ деган гап қаердан келиб чиқаяпти?
- Маҳалла одамлари йиғилганда¸ бу гапни прокурор чиқиб айтган. “Мана 5 миллион йиғиб беринглар” деган. Одамлар шундай турганда “Азаматни олиб келиб бергин. Бизлар 5 миллионни ҳозир йиғиб берамиз” деган. У қойил бўлиб қолган. Кейин “Олдин олиб келсангизлар¸ банкка қўямиз¸ бошқа қиламиз” деб қочиб кетган.
Озодлик: Бу воқеа кеча бўлди-а?
- Ҳа¸ кеча бўлди.
Озодлик: Бугун маҳалла комитетида йиғилиб¸ нимани муҳокама қилдингизлар? Кимгадир норозилик бўлганми?
- Энди ҳозир област ҳокимига чиқамиз¸ деган гап бор.
Озодлик: Агар эртага Азамат акани озод қилишмаса¸ област ҳокимига бормоқчимисизлар?
- Ҳа.
Озодлик: Мана кеча 200 нафарга яқин одам ҳокимият олдига чиқди¸ деяпсиз. Шу бир кечанинг ичида сизларга босим¸ қўрқитиш бўлдими?
- Менга бўлгани йўқ. бошқа одамларга бўлибди.
Озодлик: Нима бўлибди?
- Биттасини олиб кетиб ҳоким икки-уч соат ўтириб маслаҳатлашган. “Шу пулни берсангизлар¸ қўйиб юбораман” деган.
Озодлик: Халққа “Чиқма. Чиқсанг¸ эртага у бўлади¸ бу бўлади” деган гаплар бўлаяптими?
- Йўқ¸ унақа гап йўқ. Халқ чиқма дегани билан қўрқмайдику. Нимасини йўқотади? Маҳалланинг ўзи аварийний состаяниеда турибди. Эски бетонли уйларда. У ерга кирсангиз¸ ўзингизнинг раҳмингиз келиб кетади. Бетон¸ бетоннинг тагидан сув чиқиб ëтибди. Тасаввур қилаяпсизми? Ўша сув тепага кўтарилиб бетон нам бўлиб турибди. Бу инсонлар ўша жойда яшаяпти.
Озодлик: Кўп қаватли уйларми булар?
- Йўқ¸ бу СССР пайтида бетон уйлар қурилган пайтда совхозда қолиб кетган уйлар. Тагидан олдин дренаж ўтган. Энди дренажга ким қарайди? Ҳеч ким қарамайди. Ўша ерда 80 тами¸ 120 тами участка бор. Ҳаммаси қийналиб ëтибдида. Мен кўриб ўзимнинг раҳмим келиб кетди.
Озодлик: Азамат ака ўша маҳаллада яшайдими?
- Ҳа. У беш йил оқсоқол бўлган. Ўша пайтда ичимлик сувини олиб келган. Кўприк қуриб берган¸ одамларга йўлга тош ташлаб берган. Яхши инсонда. Бу инсоннинг одамга ëмонлик қилган жойи йўқ.
Озодлик: Маҳалладаги одамлар “Бизга ëрдам бераман деган одамни қамаб қўйсанг¸ биз қайтмаймиз. Охиригача шуни озод қилишга ҳаракат қиламиз” деган қатъий кайфиятдами?
- Ҳа. Улар кеча вообше настроенний бўлиб турган.
Озодлик: Бугунчи?
- Бугун ҳам шунақа. Энди шунча алдаб юрди. Азамат аканинг бир йиллик меҳнатини йўқ қилди.
Озодлик: У киши бошқа жойда ишламайдими?
- Йўқ¸ ишламайди. Ўзининг озгина моли бор¸ бошқаси бор¸ шу билан кун кечириб юрган одам. Бешта боласи бор. Ўғилларини уйлантириши керак¸ уй олиб бериши керак. Шунга ҳам қарамай маҳалланинг иши бўлсин деб ҳаракат қилиб ëтибдида.
Озодлик: Сиз нимага бунақа бўлаяпти¸ деб ўйлайсиз? Қўлимизда ҳамма бухгалтериямиз бор деяпсиз. Нимага шундай бўлса ҳам бу одамга ëпишишаяпти?
- Ëпишаëтгани шуки¸ бу инсон одамлар учун хизмат қилмоқчида. Одамларга яхшилик қилмоқчи. Бу нарса уларга ëқмайди. Улар одамларга газни олиб келиб¸ улардан ҳам пулини олмоқчи¸ ҳам ўзи фойдаланмоқчи¸ ҳам давлатдан олмоқчи.
11 март куни эрталаб мазкур маҳалла аҳлидан 150 дан ошиғи Навбаҳор маҳалласининг собиқ оқсоқоли¸ маҳалладошлари орасида ҳалол ва халқпарвар инсон сифатида танилган Азамат Ëқубовнинг озод этилиши талаби билан Паркент ҳокимлиги олдига йиғилди.
Маҳалладошлари илтимосига кўра¸ Навбаҳор маҳалласига газ қувурлари олиб келиш ниятида халқдан пул йиғиб¸ қувур ëтқизиш ишларини бошлаган Ëқубов¸ айтилишича¸ халқ пулини ўзлаштирган¸ деган айб билан ҳибсга олинган. Бироқ бундай даъводан ғазабга тушган навбаҳорликлар¸ ўз оқсоқолини озод этишга киришган.
Воқеаларнинг 12 март куни Тошкент вақти билан кечқурунги вазияти ҳақида бу воқеаларнинг бевосита иштирокчиларидан бири билан суҳбатлашдик.
Озодлик: Бугун одамлар яна маҳалла қўмитасининг олдида йиғилдими?
- Ҳа¸ одамлар маҳалла қўмитасининг олдида йиғилишган.
Озодлик: Тахминан қанча?
- Маҳаллада кўп одам яшайдику. 200-300 нафардан кўп бўлди.
Озодлик: Сиз йўқмидингиз у ерда?
- Мен шаҳарда эдим.
Озодлик: Нима қарор беришди? Нима бўлаяпти?
- Ҳаммаси кутиб ëтибди. Прокурор 5 миллион сўраган экан. Энди ҳозир ҳаммаси отказ қилиб турибди. Кейин 700 мингга туширибди.
Озодлик: 700 минг сўмми?
- Ҳа. Ҳалиги залогга сўраган эканда.
Озодлик: 700 минг залог берсангизлар чиқараман¸ дебдими?
- Ҳа.
Озодлик: Маҳалладан 700 минг топилар энди.
- Бизлар энди уни чиқармаймиз. Эртага охирги куни. Прокурор уни икки кун ушлайдида. Кейин судга чиқади. Суд¸ у ҳеч қанақа жиноят қилмаган бўлса¸ қамамайдику.
Озодлик: Бу одамга қўйилаëтган айблов қаердан келиб чиқаяпти?
- Биз бир йилдан бери юрибмиз. Проектни қилдирдик. Ҳамма нарсани қилдик.
Озодлик: Демак¸ бу лойиҳага сизнинг ҳам алоқангиз бор-а?
- Мен ўшанга ëрдам бердимда. Улар энди қарадида. Бу ерда дача бор катта. Бу ерда тахминан 5000 та дачный участка бор. Булар ўша ерда катта пул бор деб ўйладида¸ бизларнинг проектни йўқ қилдирди.
Озодлик: Газ ўтказиш проектиними?
- Ҳа. Бизнинг проектни йўқ қилдириб¸ бошқа одамга проект қилдириб¸ бошқа томондан газ тортадиган бўлди. Ўшандан кейин булар юрди¸ юрди¸ уларга ҳеч ким ëрдам бермади.
Озодлик: Ҳеч ким деб маҳаллани айтаяпсизми?
- Маҳалла¸ энди маҳалладан кўп чиқса 30 миллион чиқар. Кўп бера олмайдику. Улар дачани ўйлади. Дача уларга қўшилмади.
Озодлик: Улар деб кимни айтаяпсиз?
- Бу ерда Бозорбоев Ғафур бор.
Озодлик: Ким бу одам?
- Бу энди бой одамда. 15 та машинаси бор¸ бошқаси бор.
Озодлик: Демак¸ газ олиб келишни сизларнинг қўлинглардан шу одам тортиб олди-а?
- Ҳа. Ана ўшандан кейин бошланди ҳамма нарса. Азамат аканинг ўзи 11 миллион пул йиғиб олган. Ўшани текширавериб¸ текширавериб ҳозир ҳеч нарса топа олмади. Бизлар ҳозир 30 миллионлик иш қилиб қўйганмиз.
Озодлик: Бу қоғозда акс этганми? Бу иш ҳақида бухгалтерия борми?
- Ҳа¸ ҳамма нарсамиз бор. Бухгалтерия бор. Буларнинг ҳаммаси кўриб турибдику уни. Одамлар кўриб тургани учун 150-200 нафар одам чиқиб гаплашаяпти. Ҳаммаси Азамат томонда.
Озодлик: Сизлар бу ерда кимнингдир бизнесига халақит бердингизларми?
- Улар ўйладики¸ дачани олсак¸ ҳар дачадан бўлмаганда 500 доллардан бўлса¸ камида 2¸5 миллион доллар бор деган тушунча пайдо бўлдида. “Шу пулни нимага бу одамга бериб қўямиз” дегандай қилиб ҳокимнинг ўринбосари¸ райгаз¸ Облгаз бирлашиб¸ Азаматнинг лойиҳасини йўқ қилдирдида.
Озодлик: Ишлар юришмагандан кейин бунақа йўл билан пул йиғишмоқчими?
- Бизлар облҳокимиятга чиққанмиз. Облҳокимиятда “Майли¸ ўзларингиз қиладиган бўлсаларингиз¸ қилинглар” деб ҳокимнинг ўзи гапирган. Ўша комиссия юборган куни Азаматни комиссияга кўрсатмаслик мақсадида шу куни эрталаб қамамоқчи бўлган экан. Лекин улар Азаматни топа олмадими¸ соат 13:00 да комиссия келиб қолди. Ўша комиссия билан учрашиб¸ ҳамма нарса Азамат томонга ëтувди. Ўшандан кейин Азаматни соат тўртларда чақириб олиб қамаб қўйди.
Озодлик: У кишининг гуноҳсизлигига сиз ҳам¸ маҳалладошларингиз ҳам ишонасизлар.
- Ҳа. Мен у инсон билан бир йилдан бери юрибман. У одамга ëрдам берса берадики¸ ҳеч қачон бировга азоб берган¸ зиëн берган инсон эмас. Тоза одам эканини мен яхши биламан.
Озодлик: 5 миллион сўм бериш керак¸ деган гап қаердан келиб чиқаяпти?
- Маҳалла одамлари йиғилганда¸ бу гапни прокурор чиқиб айтган. “Мана 5 миллион йиғиб беринглар” деган. Одамлар шундай турганда “Азаматни олиб келиб бергин. Бизлар 5 миллионни ҳозир йиғиб берамиз” деган. У қойил бўлиб қолган. Кейин “Олдин олиб келсангизлар¸ банкка қўямиз¸ бошқа қиламиз” деб қочиб кетган.
Озодлик: Бу воқеа кеча бўлди-а?
- Ҳа¸ кеча бўлди.
Озодлик: Бугун маҳалла комитетида йиғилиб¸ нимани муҳокама қилдингизлар? Кимгадир норозилик бўлганми?
- Энди ҳозир област ҳокимига чиқамиз¸ деган гап бор.
Озодлик: Агар эртага Азамат акани озод қилишмаса¸ област ҳокимига бормоқчимисизлар?
- Ҳа.
Озодлик: Мана кеча 200 нафарга яқин одам ҳокимият олдига чиқди¸ деяпсиз. Шу бир кечанинг ичида сизларга босим¸ қўрқитиш бўлдими?
- Менга бўлгани йўқ. бошқа одамларга бўлибди.
Озодлик: Нима бўлибди?
- Биттасини олиб кетиб ҳоким икки-уч соат ўтириб маслаҳатлашган. “Шу пулни берсангизлар¸ қўйиб юбораман” деган.
Озодлик: Халққа “Чиқма. Чиқсанг¸ эртага у бўлади¸ бу бўлади” деган гаплар бўлаяптими?
- Йўқ¸ унақа гап йўқ. Халқ чиқма дегани билан қўрқмайдику. Нимасини йўқотади? Маҳалланинг ўзи аварийний состаяниеда турибди. Эски бетонли уйларда. У ерга кирсангиз¸ ўзингизнинг раҳмингиз келиб кетади. Бетон¸ бетоннинг тагидан сув чиқиб ëтибди. Тасаввур қилаяпсизми? Ўша сув тепага кўтарилиб бетон нам бўлиб турибди. Бу инсонлар ўша жойда яшаяпти.
Озодлик: Кўп қаватли уйларми булар?
- Йўқ¸ бу СССР пайтида бетон уйлар қурилган пайтда совхозда қолиб кетган уйлар. Тагидан олдин дренаж ўтган. Энди дренажга ким қарайди? Ҳеч ким қарамайди. Ўша ерда 80 тами¸ 120 тами участка бор. Ҳаммаси қийналиб ëтибдида. Мен кўриб ўзимнинг раҳмим келиб кетди.
Озодлик: Азамат ака ўша маҳаллада яшайдими?
- Ҳа. У беш йил оқсоқол бўлган. Ўша пайтда ичимлик сувини олиб келган. Кўприк қуриб берган¸ одамларга йўлга тош ташлаб берган. Яхши инсонда. Бу инсоннинг одамга ëмонлик қилган жойи йўқ.
Озодлик: Маҳалладаги одамлар “Бизга ëрдам бераман деган одамни қамаб қўйсанг¸ биз қайтмаймиз. Охиригача шуни озод қилишга ҳаракат қиламиз” деган қатъий кайфиятдами?
- Ҳа. Улар кеча вообше настроенний бўлиб турган.
Озодлик: Бугунчи?
- Бугун ҳам шунақа. Энди шунча алдаб юрди. Азамат аканинг бир йиллик меҳнатини йўқ қилди.
Озодлик: У киши бошқа жойда ишламайдими?
- Йўқ¸ ишламайди. Ўзининг озгина моли бор¸ бошқаси бор¸ шу билан кун кечириб юрган одам. Бешта боласи бор. Ўғилларини уйлантириши керак¸ уй олиб бериши керак. Шунга ҳам қарамай маҳалланинг иши бўлсин деб ҳаракат қилиб ëтибдида.
Озодлик: Сиз нимага бунақа бўлаяпти¸ деб ўйлайсиз? Қўлимизда ҳамма бухгалтериямиз бор деяпсиз. Нимага шундай бўлса ҳам бу одамга ëпишишаяпти?
- Ëпишаëтгани шуки¸ бу инсон одамлар учун хизмат қилмоқчида. Одамларга яхшилик қилмоқчи. Бу нарса уларга ëқмайди. Улар одамларга газни олиб келиб¸ улардан ҳам пулини олмоқчи¸ ҳам ўзи фойдаланмоқчи¸ ҳам давлатдан олмоқчи.
