“Сайловсиз диктатор”
Зеленский Украина президенти лавозимидан кетиши тинчлик олиб келадиган бўлса, кетишга тайёрлигини билдирди. Шунингдек, ўз лавозимини Украинанинг НАТО аъзоси бўлишига алмашишга ҳам тайёрлигини айтди. Зеленскийга кўра, унинг “ўнлаб йиллар ҳокимиятда қолиш” режаси йўқ.
Россиянинг Зеленский ҳақидаги “нолегитим раҳбар” мазмунли иддаоларига кутилмаганда АҚШ президенти Дональд Трамп жўр бўла бошлагани сабабли анжуманда шу тўғрида ҳам савол берилди. Зеленский Трампнинг у ҳақидаги 4 фоиз аҳоли қўллайдиган “сайловсиз диктатор” деган сўзларига изоҳ бераркан, буни мақтов деб атаб бўлмаслигини, айни пайтда хафа бўлишдан ҳам маъно йўқлигини айтди.
“Диктатор деган сўздан диктатор бўлган одамгина хафа бўлиши мумкин”, деди у. Украина президенти Оқ уй билан муносабатларда прагматик ёндашув зарурлигини таъкидлар экан, “Начора, АҚШ билан бир амаллаб муроса қиламиз-да”, дея қўшиб қўйди. Эслатиб ўтамиз, Украина Конституцияси ҳарбий ҳолат даврида президент сайлови ўтказишни ман этади.
Кейинроқ Зеленский Трампнинг ёлғон баёнотлари жамоатчилик онгида ҳақиқат ўлароқ ўрнашиб қолмаслиги учун уларга вақтида очиқ раддия бериш кераклигини урғулади.
Шунингдек, Зеленский матбуот анжумани давомида, агар Украина НАТОга аъзоликка қабул қилинса ёки Украинада тинчлик ҳукм сурадиган бўлса, президент лавозимидан кетишга тайёрлигини билдирди.
Конлар тўғрисидаги битим
Зеленскийга кўра, табиий захиралар бўйича музокаралар Киев ишлаб чиққан “Украина ғалаба режаси”даги фойдали қазилмаларни ҳамкорликда қазиб олиш таклифидан бошланган.
“Сиз қазиб оласиз, биз баҳам кўрамиз, аммо бизга адолатни тиклаб бериш учун барча ишни қиласиз. Урушга барҳам беринг, Путинни мажбур этинг, – деди Зеленский Киевнинг таклифи мазмуни ҳақида гапирар экан. – Бизнинг режада тийиб туриш қуроллари, ҲҲМ тизимлари ва бошқа нарсалар ҳам бор эди. Яна бир карра айтаманки, у комплекс таклиф эди, бизга хавфсизлик кафолатлари зарур: армияни кучайтириш, ҲҲМ, Украина осмонини юз фоиз ҳимоялаш – барчаси шунинг ичида”.
АҚШнинг биринчи жавобида табиий захираларни тенг бўлиш таклиф қилинган экан.
“Мен буни имзоламаслигимизни айтдим. Олдинда бизни нима кутаётганини билмасдан, ресурсларимиз ярмини бера олмаймиз. Ҳаттоки “оккупация қилинган ҳамма нарсани тенг бўлишайлик, шунда мамлакатни тиклашингизга ёрдам берамиз”, дейилганида ҳам бу маънилироқ таклиф бўлур эди”, деди Зеленский.
Украина президентига кўра, Вашингтоннинг иккинчи режаси Киев наздида АҚШдан 500 миллиард доллар қарздорликни тан олишни билдиради. Зеленскийнинг айтишича, Киев Вашингтондан фақат 100 миллиардлик ёрдам олган, холос. Украина президенти уни қайтариш керак деб ҳисобламайди, чунки бу беминнат ёрдам бўлган.
Киев келгуси ёрдамларни фоизи билан қайтаришга тайёр, лекин икки ҳисса қилиб тўлаш ҳақида гап бўлиши мумкин эмас.
“Менда бир савол бор. Мантиқий савол. АҚШ Исроилга, Қатарга, Саудия Арабистони ёки БААга қурол сотганида ҳам 100 фоиз фойда олармикан?” деди Зеленский.
“Мен шунчаки, президент Трамп билан мулоқот бўлишини истайман... Украинларнинг 10 авлоди тўлайдиган қарз қоғозларига имзо чекмайман”, қўшимча қилди у.
Шунингдек, Зеленский Украина ҳудудида Америка бизнеси бўлишини хавфсизлик кафолати деб ҳисоблашга тайёр эмаслигини айтди.
Украина ҳарбий саноатининг ютуқлари ҳақида
Зеленскийга кўра, Украина ҳарбий саноати дронлар ишлаб чиқаришни йўлга қўйган, бироқ украин баллистик ракеталари энди-энди қўллашга тайёрланмоқда.
“Паляница” учяпти, “Ад” учяпти, “Рута” учяпти, ютуқлар бор, ҳарбий нишонлар уриляпти. Ҳарбий саноат комплексимизга раҳмат, бу учаласи яхши чиқди, баллистика эса энди тайёрланмоқда”, деди президент.
2024 йил сентябрида илк бор Украина Қуролли кучлари Россия аннексия қилган Қрим ҳудудидаги ҳарбий нишонларга қарши “Паляница” ракета-дронини ишга солган эди.
Уруш якуни ҳақида
Зеленский Трампнинг шу ҳафтада урушни якунлаш ваъдасига изоҳ берар экан: “Урушни шу ҳафтада тугатиш имконсиз. Украина учун кафолатлар керак. Очиғи, биз билан учрашмасдан бу ишни қандай қилиш мумкинлигини билмайман ҳам”, дея билдирди.
Украина президентининг аниқлик киритишича, АҚШнинг амалдаги маъмурияти урушга якун ясаш ҳақида гапирганда “Путинни урушнинг қайноқ палласини тугатишга мажбур қилиш истаги”ни назарда тутади. Аммо, Зеленский фикрича, Украина учун хавфсизлик кафолатларини келишиб олмасдан оташкесим ўрнатиб бўлмайди; токи Украина НАТО аъзоси эмас экан, хавфсизлик кафолати сифатида унинг 800 минг кишилик армияси ташқаридан молияланиши лозим.
Анжуманда Зеленский Франция президенти Эммануэл Макрон ҳамда Буюк Британия бош вазири Кир Стармерларнинг тинчликни қарор топдириш йўлидаги саъй-ҳаракатларини юқори баҳолади ва Вашингтондан қайтганларидан сўнг улар билан суҳбатлашиш истагида эканини айтди.
Украина президенти Россиянинг Ғарбда музлатилган активларини “бизнинг пулларимиз”, деб айтди.
Форум