Бош прокуратура: Даулетмурат Тажимуратов 159-модда бўйича айбланмоқда
Ўзбекистон Бош прокуратураси Қорақалпоғистондаги воқеалар юзасидан қўзғатилган жиноий иш бўйича 14 киши ҳибсга олинганини маълум қилди.
Бош прокуратура 8 июль куни баёнот чиқариб, қорақалпоғистонлик фаоллар Даулетмурат Тажимуратов, Азамат Турданов, Лолагул Қаллихоноваларнинг қамоққа олинганини тасдиқлади.
Баёнотда айтилишича, Даулетмурат Тажимуратов, Азамат Турдановга нисбатан Ўзбекистон Жиноят кодексининг 159-моддаси 4-қисми (Ҳокимиятни эгаллаб олиш ёки конституциявий тузумни ағдариш мақсадида тил бириктириш) бўйича иш қўзғотилган.
Намойиш етакчиси сифатида кўрилаётган Тажимуратов 1 июль куни Нукусдаги масжид ёнида йиғилган одамларга Ўзбекистон таркибидан чиқиш бўйича даъватлар айтаётгани видеоси тарқалган эди.
Лолагул Қаллихонова эса гумонланувчи сифатида процессуал тартибда ҳибсга олинган. Унинг ҳаракатларида жамоат хавфсизлигига дахлдор жиноятлар белгилари аниқланган, дейилади Бош прокуратура хабарида. “У ушбу ишда гумонланувчи сифатида иштирок этган ва процессуал тартибда ҳибсга олинган”, — дейилади Бош прокуратура баёнотида.
Сенат раиси Қорақалпоғистондаги воқеалардан ҳамма тўғри хулоса чиқариши лозимлигини айтди
Қорақалпоғистонда содир бўлган воқеалар бўйича ҳамма ўзига тўғри хулоса чиқариши ва ўз ишини қайта кўриб чиқиши лозим. Бу ҳақда Сенат раиси Танзила Норбоева парламент юқори палатасининг йигирма саккизинчи ялпи мажлиси очилиши чоғида билдирган.
Норбоевага кўра, аввало бу воқеалар барча масалалар халқ билан ҳамнафас тарзда ва ўз вақтида ечилишига барча давлат органлари ва идораларининг кучи ва ресурсларини жалб қилиш зарурлигини кўрсатмоқда.
Ўз сўзида Сенат раиси аҳоли томонидан кўтарилаётган муаммо ва масаланинг катта ва кичиги бўлмаслиги, улардан ҳар бирининг ечими муҳимлигини урғулаган.
“Ҳар қандай кичик деб қаралган масала ўз ечимини топмаган тақдирда, албатта бир куни катта муаммога айланади. Халқ вакиллари сифатида бундай ҳолатга йўл қўйилмаслиги учун биринчи навбатда биз масъулмиз! Мухтасар қилиб айтганда, ўз ишимизни танқидий қайта кўриб чиқишимиз лозим бўлади”, деган Танзила Норбоева.
Мирзиёев: Куч тузилмаларининг ҳаракатлари текширилади
6 июль куни президент Шавкат Мирзиёев Нукусдаги зўравонликлар юзасидан терговга жамоатчилик вакиллари ва фаоллар ҳам жалб этилишини маълум қилди. Унинг сўзларига кўра, тергов ҳукумат кучларининг намойишларни бостириш чоғида қанчалик мутаносиб куч қўллаганига ҳам баҳо беради.
Аввалроқ Европа Иттифоқи, АҚШ ва БМТнинг Инсон Ҳуқуқлари Кенгаши расман 18 кишининг ҳаётига зомин бўлган воқеалар юзасидан ҳар томонлама, холис ва шаффоф текширув ўтказиш ва айбдорларни жазолашга чақирганди.
"Бўлиб ўтган воқеаларни ҳар томонлама чуқур ва холисона тергов қилиш учун Бош прокурорнинг биринчи ўринбосари бошчилигида тергов ва суриштирув гуруҳи иш олиб бормоқда.
Бу жараёнга холис томонларни, яъни, жамоатчилик вакиллари, депутатлар ва фаолларни ҳам жалб қилиш зарур.
Шунинг учун, Бош прокурор Н.Йўлдошевга топшириқ – ҳар бир ҳолат чуқур ва холисона ўрганилсин ва воқеа иштирокчиларининг хатти-ҳаракатларига адолатли ҳуқуқий баҳо берилсин.
Шу ўринда, куч тузилмаларининг ҳаракатлари ҳам чуқур таҳлил қилинсин. Агар улар томонидан нотўғри куч ишлатилган бўлса, амалдаги қонунчиликка асосан уларнинг ҳам жиноий жавобгарлиги таъминлансин", дея Мирзиёевнинг сўзларидан иқтибос келтирмоқда Президент матбуот хизмати.
Айни пайтда Мирзиёев ”Бу ҳаракатларга четдаги ғаразли кучлар томонидан йиллаб тайёргарлик кўрилганини ҳам иддао қилган, аммо бирон давлат номини тилга олмаган. Президентнинг сўзларига кўра, мақсад "Ўзбекистоннинг ҳудудий яхлитлигига тажовуз қилиш ва миллатлараро низо келтириб чиқаришга қаратилган".
Ўзбекистон расмийларига кўра, Нукусда 1-2 июль кунлари мамлакатнинг янги таҳрирдаги конституциясида Қорақалпоғистоннинг “суверен” мақомини бекор қилиш таклифига қарши бошланган оммавий намойишлар чоғида 18 киши қурбон бўлган, 38 нафар ҳуқуқ-тартибот идоралари ходимлари дохил 243 киши яраланган. Норозилик намойишлари ортидан 516 киши қўлга олингани маълум қилинган.
БМТ Ўзбекистонни Нукус воқеаларини холис ва шаффоф тергов қилишга чақирди
БМТ Инсон ҳуқуқлари Олий комиссари Мишель Бачелет Ўзбекистон ҳукуматини Қорақалпоғистон мухториятида содир этилган воқеаларни тезкор равишда холис ва шаффоф тергов қилишга чақирди.
БМТ расмий сайтида Нукусдаги тартибсизликлар пайтида 18 киши ҳалок бўлгани, 243 киши яралангани, улардан 94 нафари оғир аҳволда экани Ўзбекистон Бош прокуратураси томонидан тасдиқлангани қайд этилди.
“Ҳалок бўлганларнинг шахси ҳозирча аниқланмади. Дастлабки маълумотларга қараганда, улар ўқотар қуроллардан ҳалок бўлган, жумладан, уларнинг бошларига ўқ отилган. БМТ Инсон ҳуқуқлари бошқармаси жабрланганлар сони бундан кўпроқ бўлиши мумкин деб ҳисоблайди”,-дейилади баёнотда.
“Бизда мавжуд маълумотлар жиддий зўравонликлар, жумладан, одам ўлдириш ҳолатлари содир этилганиан гувоҳлик бермоқда ва бу бизни жуда ташвишга солмоқда. Мен ҳукуматни босиқ бўлишга чақираман”,-деди Мишель Бачелет.
Олий комиссар “жиноий ҳаракатларни содир этганлар, жумладан, ҳуқуқ-тартибот тузилмаларининг қонунни бузган ходимларига нисбатан тезкор ҳолис ва мустақил тергов” ўтказиш зарур деб ҳисоблайди.
БМТ Инсон ҳуқуқлари бошқармаси Нукус воқеаларида камида 500 киши қўлга олинганини ва улардан бирига “ҳокимиятни босиб олиш ва конституциявий тузимни ўзгартириш” моддаси асосида айблов билдирилганини, бу модда асосида у 20 йилга қамалиши мумкинлигидан ҳавотир билдирди.
Бачелет: “Одамлар ўз ҳуқуқларидан фойдалангани учун жиноий жавобгарликка тортилмаслиги шарт”, - деб баёнот берди.
БМТ Инсон ҳуқуқлари Олий комиссари Ўзбекистон Фуқаровий ва сиёсий ҳуқуқлар пакти иштирокчиси эканини, мазкур ҳужжатга асосан инсон ўз фикрини эркин ирод қилиш, тинч йиғилишлар ва жамият ҳаётида ишитрок этиш ҳуқуқига эга эканини эслатиб ўтди.
Мишель Бачелет Ўзбекистон ҳукуматини Қорақалпоғистонда зудликда интернет алоқани тиклашга чақирди.
Ўзбекистон 2020 йилда ўз тарихида илк бор БМТнинг Инсон ҳуқуқлари кенгашига сайланган эди. Женевада жойлашган БМТ Инсон ҳуқуқлари Кенгаши инсон ҳуқуқлари бузилишларига эътибор қаратади ва алоҳида давлатлардаги вазият ва муаммоларни мониторинг қилувчи махсус гуруҳларга эга.