Халқаро хабарлар
Тожикистоннинг Сўғд вилоятида коронавирусга чалинганлар кўпайди
Тожикистоннинг Сўғд вилоят ҳокимияти сўнгги бир ойда коронавирусга чалинганлар сони камида икки баробарга кўпайганини билдирди.
Коронавирусга қарши вилоят штабининг 12 августдаги йиғилишида қайд этилишича, аввалги ойларда касалхоналарга COVID-19 ташҳиси билан кунига бир-икки киши мурожаат қилган бўлса, ҳозирда кунига 8-9 кишидан вирус топилмоқда.
3 август куни Хўжанд шаҳар ҳокимияти матбуот хизмати сўнгги ўн кун ичида пневмония билан касалланганлар сони кўпайгани кузатилганини билдирган эди.
Тожикистон Соғлиқни сақлаш вазирлигининг билдиришича, мамлакатда кунига камида 40 кишида вирус аниқланмоқда. Бироқ коронавирус статистикаси вилоятлар кесимида эълон қилинмаяпти.
Расмий маълумотларга қараганда, бугунги кунда Тожикистонда 7871 киши коронавирусга чалинган. Уларнинг 63 нафари вафот этган.
Кун янгиликлари
Украина дрони Доғистоннинг Каспийск шаҳригача етиб борди
Россия телеграм-каналлари маҳаллий турғунлардан олинган маълумотларга таянган ҳолда 6 ноябрь тонгида Доғистонда портлаш овозлари эшитилгани ҳақида хабар қилишди. Кейинроқ Доғистон раҳбари Сергей Меликов Каспийск шаҳри узра дрон йўқ қилингани ҳақида билдирди.
Мулозим ўз постида минтақа аҳолисидан “хотиржамликни сақлаш, фақат текширилган манбаларга ишониш” ҳамда дрон ҳужуми видеосини интернетга жойламасликни сўраган.
Ҳужум чоғида қурбон ёки ярадор бўлганлар ҳақида маълумот йўқ.
Mash ва Shot телеграм-каналлари бу ерда гап Украинада ишлаб чиқарилган ва “Учар тулки” деб ном олган енгил А-22 учоқ-дрони ҳақида гап бораётганини иддао қилишмоқда.
Baza телеграм-канали хабарига кўра, дрон ҳужум туфайли Маҳачқалъа аэропортида учта рейс парвози кечиктирилган.
Россия ва Украина Мудофаа вазирликлари мазкур ҳужум юзасидан ҳали бирор изоҳ берганларича йўқ. Каспийск шаҳри билан Украинанинг энг яқин шаҳарлари орасида камида минг километрдан кўпроқ масофа бор.
Туркия Қирғизистоннинг қарийб 60 млн долларлик қарзидан кечди
Анқара Қирғизистоннинг Туркиядан олинган қарзини кечиб юборган. Бу ҳақда 5 ноябрь куни Қирғизистон президенти Садир Жапаров туркиялик ҳамкасби Ражаб Тоййиб Эрдўғон билан ўтказилган қўшма матбуот анжумани чоғида билдирган.
Жапаров Эрдўғон билан ўтказилган музокаралар натижаларига кўра соғлиқни сақлаш, энергетика, иқтисодиёт, қишлоқ хўжалиги, рақамлаштириш, шунингдек, хавфсизлик ва маданият соҳаларида қатор шартномалар имзоланганини ҳам маълум қилган.
“Ишонч билан айтишим мумкинки, бу давлат ташрифи Қирғизистон-Туркия алоқалари тарихида икки мамлакат ўртасидаги ҳамкорликнинг янги босқичини бошлаб берган муҳим воқеа бўлди”, деган Садир Жапаров.
Қирғизистон президенти маъмуриятининг ахборот сиёсати бўлими мудири Дайирбек Ўрунбеков кейинроқ “Фейсбук” ижтимоий тармоғидаги ўз саҳифасида Қирғизистоннинг Туркия олдида 58,8 миллион доллар миқдорида қарзи қолгани ва бу қарздан “яшил иқтисодиёт” лойиҳаларини амалга ошириш эвазига кечиб юборилгани ҳақида ёзди.
Эрдўғон Қирғизистонга давлат ташрифи билан 4 ноябрь оқшомида етиб келган. 5 ноябрь куни Қирғизистон президенти маъмуриятида тор ва кенгайтирилган таркибда учрашувлар бўлиб ўтган, бу учрашувлар якунида эса қўшма баёнот қабул қилинган.
Эрдўғон 6 ноябрь куни Бишкекда ўтказиладиган Турк давлатлари ташкилоти XI саммитида ҳам иштирок этиши кутилмоқда. Мазкур саммитда Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев ҳам иштирок этади.
Аввалроқ Қирғизистон президенти Садир Жапаров ривожланаётган мамлакатларга иқлим ўзгаришига қарши курашда ёрдам бериш учун “яшил иқтисодиёт” эвазига қарздан кечиш механизмидан фойдаланиш таклифи билан халқаро молия ташкилотлари ва давлатларга бир неча бор мурожаат қилган эди.
Тожикистонлик фаол ГФРдан депортация олдидан ўз жонига қасд қилишга уринди
Тожикистонлик мухолифат фаоли Дилмурод Эргашев Германиядан Тожикистонга депортация олдидан ўзини ўлдиришга уринган. Бу ҳақда The Insider нашри фаолнинг сафдоши, мухолифатчи Шарофиддин Гадоев сўзларига таянган ҳолда хабар қилди.
Гадоевга кўра, полиция ходимлари уни депортация қамоқхонаси камерасида қонга беланиб ётган ҳолда топишган. У қорин соҳасини, қўлларини кесган, шунингдек, кўктомирини кесишга ҳаракат қилган. Касалхонада унинг кесилган жойларини тикишган, шунга қарамай, Эргашевни 6 ноябрь тонгида депортация қилиш режаланмоқда.
“Тожикистонга қайтганидан кейин Эмомали Раҳмон режими томонидан унга нисбатан муқаррар жазо ва аёвсиз қатағон бўлишини англаган Эргашев ўзини ўлдиришга уринган. Эргашев сиёсий мухолифларини шафқатсизлик билан жазолаши билан машҳур бўлган режим “қассоблар”и қўлига тушгандан кўра ўлимни афзал кўрарди”, дея иқтибос келтирган Гадоев сўзларидан нашр.
Гадоев бошчилигидаги “Тожикистонни ислоҳ қилиш ва ривожлантириш” ҳаракати ҳуқуқбонлик ташкилотлари ва халқаро ҳамжамиятни зудлик билан вазиятга аралашиб, Эргашев депортациясини тўхтатиш учун чора кўришга чақирган.
“Биз Германия расмийларидан ўз қарорини қайта кўриб чиқишни ва Дилмурод Эргашевга сиёсий қочқин ўлароқ лойиқ бўлган ҳимоя берилиши талаб қиламиз”, дейилган ҳаракат баёнотида.
Дилмурод Эргашевни ватанига бадарға қилишга оид қарор тожикистонлик фаол қўлга олиниши билан Клеве шаҳри маъмурий суди томонидан 28 октябрь куни чиқарилган. Суд қарорига мувофиқ, Эргашев 7 ноябргача депортация қилиниши лозим. Сафдошларига кўра, суд тожикистонлик фаолнинг Германияда ўзига сиёсий қочқинлик бериш тўғрисида ариза топширганини ва мазкур ариза ҳали ҳам бошқа маъмурий суд томонидан кўриб чиқилаётганини эътиборга олмаган.
Эргашев Тожикистон президенти Эмомали Раҳмонга мухолиф бўлган “24 гуруҳи”нинг энг фаол аъзоларидан бири бўлиб ҳисобланади. 2024 йилда у мухолифатнинг бошқа бир ҳаракати бўлган “Тожикистонни ислоҳ қилиш ва ривожлантириш”га қўшилган. У сўнгги 13 йил ичида Германияда истиқомат қилиб келаётган эди.
Исроил бош вазири мудофаа вазири Галантни ишдан олди
Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳу мудофаа вазири Йоав Галантга нисбатан ўзида ишонч қолмаганини айтиб, уни ишдан бўшатди. Бу ҳақда Нетаняҳу офиси маълумот тарқатди.
Галантнинг ўрнига Мудофаа вазирлигига раҳбарлик қилиш ташқи ишлар вазири Исраэл Кацга топширилган. ТИВга эса бундан буён ҳукуматнинг яна бир аъзоси бўлган Гидеон Саар етакчилик қилади.
“Урушнинг илк ойларида ўзаро ишонч бўлиб, ҳамкорликдаги иш фойда берганига қарамай, сўнгги ойларда мен ва мудофаа вазири ўртасидаги бу ишончга, афсуски, путур етди”, дея таъкидлаган Нетаняҳу Галантнинг истеъфосини изоҳлар экан. Нетаняҳу Галант бутун ҳукумат қарорларига зид келувчи қарорлар қабул қилгани ва баёнотлар билан чиққанини ҳам қўшимча қилган. Бош вазир ўртадаги келишмовчиликларни бартараф қилишга урингани, бироқ улар “тобора кенгайиб боргани”, пировардида бу вазиятдан Исроил душманлари “кўп фойда топгани”ни урғулаган.
Бешинчи ноябрь куни Йоав Галант ҳам бу борада изоҳ берган. “Исроил давлати хавфсизлиги доим ҳаётимдаги асосий иш бўлган ва бундан кейин ҳам шундай бўлиб қолади”, деган собиқ мудофаа вазири.
Reuters қайдича, ўнгчи “Ликуд” партиясидан бўлган Нетаняҳу ва Галант бир неча ойдан буён Ғазо секторида Фаластиннинг ҲАМАС гуруҳига (Исроил, АҚШ ва ЕИда террор ташкилоти деб топилган) қарши Исроил амалиётининг кейинги ҳаракатлари юзасидан баҳслашиб келишаётган эди. Бу баҳслар ҲАМАС вакилларининг 2023 йил 7 октябрида Исроил жанубига ҳужумидан кейиноқ бошланган. Ўша пайтдаги ҳужумда 1200 дан зиёд одам ўлган, 250 дан зиёд киши эса гаровга олиниб, Ғазога олиб кетилган.
Мавжуд келишмовчиликлар ҳақида сўз кетганда ҳарбийлар анчадан буён жанговар ҳаракатларни тўхтатиш ва ҲАМАС қўлида гаровда тутиб турилганларни уйга қайтариш ҳақида келишувга эришиш фикрини олға суришаётганини қайд этиш лозим. Нетаняҳу фикрича эса, жанговар ҳаракатлар ҲАМАС Ғазо секторидаги ҳукмрон ташкилот ва қуролли куч сифатида йўқ қилинмагунича давом этиши шарт.
Эстонияда “тил патруллари” пайдо бўлди, русийзабонлар бундан норози
Жорий йил кузида Эстонияда Keelemalev деб аталган янги халқ ҳаракати пайдо бўлди: эстон тилида бу сўз “тил қўшини” ёки “тил патрули” деган маънони англатади.
Ҳаракатни сиёсатчи Индрек Луберг тузган. У одамларни жамоат жойларида рус тилидан фойдаланилаётганига оид барча ҳолатлар бўйича ўзига Facebook ижтимоий тармоғи орқали хабар беришга чақирган. Бу каби “қонунбузарликлар”га, Лубергга кўра, дўконларнинг буклетлари, театр афишалари, ширкат ва муассасаларнинг веб-сайтларида дуч келиш мумкин.
Эстонияда аудиторияга давлат тилидан бошқа тилда мурожаат қилган барча “тил патруллари” вакиллари томонидан рус тилидан воз кечишга чақирилмоқда. Масалан, бир нечта савдо тармоғи рус тилида буклет чиқарганлари учун Индрек Лубергдан расмий мактуб олишган.
Эстонияда рус тилида сўзлашувчиларнинг бир қисми мазкур ташаббусдан ўта норози. Улар “тил қўшини” саҳифаси юзасидан Facebook модераторларига шикоят қилишга чақиришган ва бу ташаббус миллатлараро адоват қўзғатаётганини иддао қилишмоқда.
“Бундай иш устидан Европарламентга шикоят қилиш, петициялар топшириш мумкин ва керак. Булар мисли кўрилмаган нарсалар”, деб ёзган Луберг хатти-ҳаракатларидан норозилардан бири.
Жамоат жойларида рус тилидан фойдаланишга қарши кураш Латвияда анчадан буён давом этмоқда. Бироқ Эстонияда сиёсий арбоблар ҳалигача “тил қўшини” ташаббусига эътибор қаратган эмаслар. Шунга қарамай, эстон тили тўғрисидаги қонун ижроси устидан назорат олиб борадиган Тил департаменти раҳбари “тил патруллари” ташаббусини яхши ғоя, деб ҳисоблайди.
“Уруш туфайли жамиятдаги кайфият ўзгарди. Мен ўзим ҳам оммага тақдим этиладиган барча маълумотни, дейлик, истеъмолчилар учун мўлжалланган маълумотларни рус тилига таржима қилишга ҳожат йўқ, деб ҳисоблайман. Рус тилида сўзлашувчи кўпчилик эстон тилини тушунади, улар эстон тилидаги реклама буклетларини ҳам тушуна олишлари мумкин”, деган Эстония Тил департаменти директор Илмар Томуск.
Сўнгги пайтларда Эстонияда бирданига бир неча муассаса мижозлар билан алоқадан рус тили олиб ташланиши ҳақида маълум қилган. Масалан, Полиция ва Чегарани қўриқлаш департаменти авваллари автоматик огоҳлантирув хабарларини уч тилда – эстон, рус ва инглиз тилларида тарқатишар эди. Бироқ Эстонияда яшовчи кишилардан бири бунга Тил департаменти эътиборини қаратганидан кейин бу икки ташкилот хабар тарқатишда бундан буён рус тилидан фойдаланилмаслигини билдиришган.
Тинимсиз жала туфайли Барселона аэропортида ўнлаб рейс кечиктирилди
Испаниянинг Барселона шаҳри ва атрофида тинимсиз ёққан жала туфайли 4 ноябрь куни қизил огоҳлантириш эълон қилинди. Расмийлар одамларни заруратсиз кўчага чиқмасликни сўрамоқда. “Евроньюс” телеканали хабарига кўра, шиддатли жалалар Валенсия вилоятидан мамлакат шимолий-шарқига – Барселонага кўчган.
Шу тариқа Барселона Испаниянинг экстремал об-ҳаво шароитидан жабр кўрган яна бир минтақасига айланган. Ижтимоий тармоқларда Барселона аэропорти терминалига сув кираётгани акс этган видеокадрлар пайдо бўлган.
Испания Давлат метеорология агентлиги Каталониянинг айрим қисмларида тинмаётган жала туфайли қизил хатар даражасини эълон қилган, маҳаллий ОАВ эса йўлларда қисман сув остида қолган автомобилларни намойиш қилган.
Испанияда катталиги бўйича иккинчи аэропорт ҳисобланмиш Барселонанинг Эл-Прат аэропорти ўнлаб авиарейсларни бекор қилган ёки кечиктирган, поезд қатнови ҳам тўхтатилган.
Аввалроқ Испаниянинг Валенсия вилоятида тинимсиз жала туфайли юзага келган тошқин натижасида камида 217 киши нобуд бўлгани ҳақида хабар қилинган эди.
Шимолий Корея Япония тарафга бир неча баллистик ракета учирди
Шимолий Корея Япон денгизи томонга қисқа масофали бир неча баллистик ракета учирган. Бу ҳақда “Рёнхап” агентлиги Жанубий Корея ҳарбийларидан олинган маълумотга таянган ҳолда хабар қилди. КХДР бир неча кун аввал ҳам баллистик ракета учирган эди.
Жанубий Корея штаб бошлиқларининг бирлашган қўмитаси маҳаллий вақт бўйича эрталабки соат 7:30 ларда Шимолий Хванхэ вилоятининг Саривон деган жойидан ракеталар учирилганини аниқлаганини билдирди. Айни пайтда қўмита учирилган ракеталар сонига аниқлик киритган эмас.
NHK телеканали Япония Мудофаа вазирлигидан олинган маълумотларга таянган ҳолда камида еттита ракета учирилгани ҳақида хабар қилди. Ракеталар денгизга бориб тушишдан аввал 400 километр масофани учиб ўтган. Бу АҚШда президентлик сайлови бошланган куни содир бўлди.
Бу орада Шимолий Корея лидерининг синглиси Ким Ё Чжон КХДР яриморолда ҳарбий кучлар тенглигининг бузилишига йўл қўймаслигини билдирди, дея хабар қилди давлатга қарашли КМТА агентлиги.
“Бугунги кунда Корея яриморолида ва минтақада душманларимиз ва бизнинг ўртамизда кучлар тенглигининг бузилиши урушни англатади – бу инкор этиб бўлмас объектив воқеликдир”, дея билдирган Ким Чен Иннинг синглиси, Корея Меҳнат партияси Марказий қўмитаси бўлим мудирининг ўринбосари лавозимини эгаллаб турган Ким Ё Чжон.
АҚШда президентлик сайловига бир неча кун қолган 31 октябрда КХДР Япон денгизи тарафга қитъалараро баллистик ракета учирган. Ўшанда Ким Чен Ин ракетанинг учирилишини “душманларга жавоб” деб атаган эди.
Ракета учирилишига жавобан Жанубий Корея, АҚШ ва Япония ўтган ҳафтада Қўшма Штатларнинг B-1B бомбардимончи учоғи иштирокида қўшма ҳаво машқларини ўтказишган.
БМТ Хавфсизлик кенгашининг санкциялари Шимолий Кореяга ракета синовлари ўтказишни тақиқлайди. Айни пайтда Москва Украинага 2022 йилдаги босқиндан сўнг Пхенянга қарши санкция тартибини бузаётганликда мутназам равишда айбланиб келади. Москва бу айбловларни рад этиб келмоқда.
Ўтган йил сентябрида Россия ташқи ишлар вазири Сергей Лавров Москва ва Пекин КХДРга қарши санкциялардан бош тормоқчи экани, чунки бу санкциялар “мутлақо бошқа геосиёсий вазиятда” қабул қилинганини билдирган эди.
Москва Украина босқинида қатнашган 3344 нафар хорижликка фуқаролик берди
Россия 2024 йил бошидан бери президент Путиннинг Украина босқини иштирокчилари ва уларнинг оила аъзоларига паспорт бериш имконини туғдирган фармони асосида 3344 нафар хорижликка фуқаролик тақдим этган. Бу ҳақда Россия Ички ишлар вазирлиги расмий вакили Ирина Волк маълум қилди.
Мулозима мазкур статистика фақат ҳарбийларгагина тегишлими ёки уларнинг яқинларига ҳам дахлдорми эканига аниқлик киритган эмас.
Аввалроқ Путин Россия армияси билан шартнома тузган ёки россияпараст ҳарбий тузилмаларда хизмат қилган ҳарбийларни фуқароликка қабул қилишга изн берган эди. Бунга оид қонун 2022 йилда қабул қилинган.
Украина уруши чоғида Россияда паспорт олганига қарамай, ҳарбий қайддан ўтишдан бош тортган фуқароларни фуқароликдан маҳрум қилишга имкон берувчи қонунлар ҳам қабул қилинган. Сентябрь ойида ИИВ бу қонун ижросига киришгани ҳақида маълум қилган эди.
Бундан ташқари, Россияда фуқаролик олган хорижликларни паспортидан маҳрум этиш учун асослар рўйхати кескин кенгайтирилганди. Ирина Волкка кўра, 2024 йилнинг саккиз ойи мобайнида 1117 нафар паспорт олган шахс Россия фуқаролигидан маҳрум этилган.
Германияда Алишер Усмоновга нисбатан тергов тўхтатилди
Германияда Гессен федерал ери бош прокуратураси асли ўзбекистонлик миллиардер Алишер Усмоновга нисбатан пул ювиш гумони билан очилган иш терговини ёпган. Бу ҳақда Озодликнинг рус хизмати мухбири хабар қилди.
Озодлик журналисти билан суҳбатда бош прокурор Георг Унгефук “Россия Федерациясидан бўлган 71 ёшли тадбиркорга нисбатан пул ювиш гумон билан очилган иш бўйича тергов айбланувчининг розилиги билан 2024 йил 11 октябрида тўхтатилган”ини қайд этган.
Айни пайтда айбланувчи 4 миллион евро маблағ тўлайдиган бўлган. Бунинг 1,5 миллиони жамоатчилик учун манфаатли фаолият билан шуғулланувчи кўплаб муассасалар эҳтиёжларига кетади, 2,5 миллион евро эса давлат ҳисобига ўтказилади. Маблағ ҳисобрақамларга келиб тушганидан кейин жараён ёпилади.
ГФР қонунчилиги, агар “юклатилган пул мажбуриятларини бажариш йўли билан жиноий таъқиб зарурати бартараф қилинган бўлса”, прокуратура ва судларга жиноят терговини тўхтатиш имконини беради. Билдирилган айблов оғирлиги бунга монелик қилмаслиги лозим.
Қарор қабул қилишда прокуратура Усмоновга айблов билдирилаётган хатти-ҳаракатлар учун ГФРда ҳам, Гессен федерал ерида ҳам тергов қилиш имконсизлиги ҳолатини ҳисобга олган. Бундан ташқари, бошқа мамлакатда содир этилган жиноятлар Германиядаги жисмоний ва юридик шахсларга зарар етказмаган. Айбланувчининг хатти-ҳаракатлари оқибатида ГФРда молиявий зарар юзага келган эмас, жиноят содир этилганидан бери эса анча вақт ўтиб кетган.
Жиноят ҳуқуқи бўйича берлинлик эксперт Озодликка Усмоновга нисбатан қўлланилган қонунчилик параграфи қўйилган айбловнинг ўта оғир экани, бироқ жиноят иши уни тергов қилиш қарийб имконсизлиги учун тўхтатилганидан далолат беришини айтган.
Агар иш судгача етиб борганда, далиллар етарли бўлмагани сабабли ҳукмдан воз кечишга ва Усмоновни оқлашга тўғри келган бўларди. Ҳуқуқшуносга кўра, россиялик тадбиркорнинг оқланиши реал вазият ва жиноятларнинг оғирлигига мувофиқ бўлмасди.
“Афтидан, Гессен бош прокуратураси максимал даражада юқори бўлган пул мажбуриятларини юклаб, терговни тўхтатишга қарор қилган”, дея таъкидлаган ҳуқуқшунос.
Теҳронда устки кийимини ечиб ташлаган толиба қўлга олинди
Эронда Теҳрон университетининг толибаси ОТМ кампусида устки кийимларини ечиб ташлагани ортидан қўлга олинди. Бу ҳақда биринчи бўлиб Эрон телеграм-каналлари ва ҳуқуқбонлар хабар қилишди.
Уларнинг иддаосича, толиба ҳижобни рисоладагидек ўрамагани учун хавфсизлик хизмати ходимлари томонидан жисмоний таъқибга учраган.
Ижтимоий тармоқларда хавфсизлик кучлари ходимлари ва ҳукуматпараст “Басиж” ёшлар ташкилоти вакиллари қўлга олинган толибанинг кийимларини йиртиб ташлашгани ҳақида ёзишмоқда. Айни пайтда айрим гувоҳлар толибанинг ўзи ечинганини иддао қилишяпти.
Маълумотларга кўра, толиба полицияга йўлланган ва у билан алоқа йўқ. Бу орада университет вакили қўлга олинган қиз руҳан соғлом эмаслигини, у клиникага йўлланганини билдирган.
Толибанинг исми очиқланган эмас.
БМТнинг инсон ҳуқуқлари бўйича Эрондаги махсус маърузачиси Теҳронда содир бўлган воқеани диққат билан кузатиб турганини билдирган. Amnesty International инсон ҳуқуқлари ташкилоти эса қўлга олинган толибанинг зудлик билан озод қилинишини, унинг ёнига адвокати ва оила аъзолари қўйилишини талаб қилиб чиққан.
Жорий йилнинг апрель ойида Эрон Ислом инқилоби посбонлари корпуси мамлакатда аёллар учун қатъий дресс-кодга риоя қилиш масалалари бўйича янги ҳуқуқ-тартибот органи тузилгани ҳақида эълон қилган. Мазкур баёнот Эрон расмийлари сўнгги кунларда ахлоқ қоидаларига мувофиқлик юзасидан текширувларни кучайтиргани, рейд иштирокчилари аёллар билан қўпол муомалада бўлаётганига оид хабарлар пайдо бўлгани ортидан берилган.
2022 йил сентябрида Эронда маҳаллий толибалардан Маҳса Аминий вафот этган эди. У ҳижобини нотўғри ўрагани учун қўлга олинганини иддао қилган Ахлоқ полицияси кейинроқ унинг “юрак хуружидан” ўлганини билдирган. Аминийнинг яқинлари толиба полициячилар томонидан ўлгунича калтакланганини таъкидлашган.
Аминийнинг ўлимидан кейин Эрон оммавий кўча намойишлари бошланган. Норозилик чиқишлари бир неча ой давом этган ва улар сўнгги бир неча ўн йил ичида Эроннинг консерватив раҳбариятига қарши энг жиддий қўзғалишлардан бири ўлароқ баҳоланган. Мазкур тўқнашувларда юзлаб одам ҳалок бўлган, минглаб киши ҳибсга олинган, норозилик намойишларининг бир неча иштирокчиси эса қатл этилган.
Ҳаррис ва Трамп сайлов пойгасидаги асосий штатларга боришди
АҚШда 5 ноябрь кунига белгиланган президент сайловига икки кун қолар экан, якшанба куни Демократик партиядан президентликка номзод Камала Ҳаррис Мичиган штатидаги сайловолди тадбирларида қатнашди, унинг рақиби бўлган республикачи Дональд Трамп эса ҳали кимга овоз бериши маълум бўлмаган Пенсильвания, Шимолий Каролина ва Жоржия штатларига борди.
Ижтимоий сўровлар, аввалда бўлгани каби, номзодлар рейтингида фарқ жуда кичик эканини кўрсатмоқда. New York Times ва Сиена коллежи томонидан 3 ноябрь куни ёйинланган тадқиқотлар вице-президент Ҳаррис ва собиқ президент Трамп овоз бериш натижаси учун муҳим бўлган етти штатда ёнма-ён кетаётганини кўрсатган.
Жорий йилнинг 24 октябридан 2 ноябригача етти штатдаги 7800 дан зиёд муҳтамал сайловчи орасида ўтказилган сўров натижаларига мувофиқ, Камала Ҳаррис кичик фарқ билан Невада, Шимолий Каролина ва Висконсинда, Дональд Трамп эса Аризона, Мичиган, Жоржия ва Пенсильванияда олдинда боряпти. Етти штатнинг барчасида овозлар нисбати тақрибан 3,5 фоиз атрофида бўлиб турибди, дея қайд этилган “Америка овози” мақоласида.
Сўровга кўра, сайловчиларнинг 40 фоизга яқини шу кунгача овоз бериб бўлган ва бу сайловчилар орасида Ҳаррис 8 фоизга олдинда бормоқда, Трамп эса энди овоз беришини айтаётган сайловчилар орасида пешқадамлик қиляпти.
Пенсильванияда ҳар икки номзоднинг ғалаба имкониятлари тенглашган. New York Times нашрининг аввалги сўровларида Ҳаррис тўрт фоизлик фарқ билан олдинда бораётган бу штатда Трамп рақибини қувиб етиб олган.
Молдовадаги президент сайловида Майя Санду ғолиб чиқди
Молдовадаги президент сайловининг иккинчи босқичида Майя Санду ғалаба қозонган. Бу ҳақда мамлакат Марказий сайлов комиссияси маълумот тарқатди.
Баённомаларнинг 98,9 фоизи қайта ишланганидан кейин Санду сайловчиларнинг 55 фоизи овозини олгани маълум бўлган. Унинг рақиби Александр Стояногло 45 фоиз овоз тўплаган. Бу Санду учун иккинчи президентлик муддати бўлади.
“Молдова, бугун сен ғалаба қилдинг. Биз биргаликда бирдамлигимиз ва демократия кучини ҳамда муносиб келажакка содиқлигимизни кўрсатдик”, деб ёзди Х ижтимоий тармоғида Санду Молдовадаги ва хориждаги юртдошларига миннатдорлик билдирар экан.
Санду асосан хориждаги сайлов участкалари ҳисобидан ғалаба қозонган: чет элдаги диаспора унга ёппасига овоз берган. Мамлакат ичида 51,2 фоиз овоз билан Стояногло ғолиб бўлган. Берилган овозларни санаш бошланганидан кейин у ҳаммани “рақамлар қандай бўлишидан қатъи назар, хотиржамликни сақлаш”га чақирган ва Молдовада “шу тобдан бошлаб сингдирилган нафрат ва бўлинишга нуқта қўйилиши”га умид билдирган.
Санду мамлакатнинг ғарбча йўл билан илгарилаши ва Европа Иттифоқига қўшилиши тарафдори. Стояногло эса мухолифатдаги россияпараст Социалистлар партиясидан номзод ўлароқ кўрсатилган. Сайловда давомат 54,3 фоизни ташкил қилган.
Молдова расмийлари овоз бериш (3 ноябрь) куни яна Москвани сайловга аралашганликда айблаб чиқишган. Кремль бу каби айбловларни аввал бир неча бор рад этган. Promo-LEX ҳуқуқбонлик миссияси кузатувчилари, Озодликнинг молдаван хизмати хабарига кўра, овоз бериш куни қонунбузарликларга оид 220 дан зиёд хабарни қайд этишганини маълум қилишган. Ўша пайтда полиция 190 дан ортиқ қонунбузарлик ҳақида билдирган.
Жорий йилнинг 20 октябрида бўлиб ўтган сайловнинг биринчи босқичида Санду 42,5 фоиз, Стояногло эса қарийб 26 фоиз овоз олган эди. Айни пайтда сайлов олдидан ўтказилган сўровларда Стояноглони сайловчиларнинг тақрибан 11 фоизи дастаклаётгани қайд этилган – сўралганларнинг катта қисми эса (41 фоизгача) кимга овоз беришга ҳали қарор қилмаганини айтган.
Валенсияда Испания қироли ва қироличасига лой ва тош отилди
Валенсия вилоятининг Пайпорт шаҳрида тошқиндан жабр кўрган аҳолидан хабар олиш учун келган Испания қироли Филиппа VI га норози оломон томонидан лой ва тош отилга ҳамда ҳақорат ёғдирилган.
“Қотил”, дея қичқиришган йиғилганлар Испания қиролига қарата. Ҳақоратдан шаҳарга келган ҳукумат амалдорлари ҳам бенасиб қолмади. Одамлар улардан нима учун аввалроқ келишмаганини сўрашган. Бир муддат сўнг оломонни тутиб туриш учун полициячилар вазиятга аралашишига тўғри келган. Воқеа жойидан олинган кадрларда қўриқчилар Филипп VI ни соябонлар ёрдамида тўсишга уринаётгани акс этган.
Пайпортда олинган суратларда қиролича Летиция юзида ҳам лой изларини кўриш мумкин.
Кейинроқ маҳаллий манбалар қирол ва унинг рафиқаси тошқиндан жабрланган бошқа бир аҳоли пункти - Чивага сафарини қолдирганлари ҳақида маълум қилишган.
Сўнгги расмий маълумотларга кўра, тинимсиз жала туфайли ўтган ҳафтада юзага келган табиий офат натижасида 217 киши қурбон бўлган, уларнинг аксарияти мамлакат шарқидаги Валенсия вилояти турғунлари бўлган.
Тошқин чоғида кўплаб одам бедарак кетгани айтилмоқда.Телефон ва транспорт тармоғига жиддий шикаст етгани учун йўқолган одамларнинг аниқ сонини айтиш қийин бўлмоқда. Транспорт вазири Оскар Пуэнте El Pais нашрига берган интервьюсида тезкор хизматлар айрим участкаларга яна бир неча ҳафта мобайнида қуруқлик йўли орқали бора олмаслиги мумкинлигини билдирган.
Табиий офат чоғида минглаб одам уй-жойлари ва мол-мулкларидан ажраган. Тошқин кўприкларни вайрон қилган, қатор шаҳарларда кўчалар лой билан тўлган. Бир неча аҳоли пункти электр ва сув таъминотисиз қолган, шунингдек, у жойларга озиқ-овқат етказиб бериш ҳам мушкуллашган.
Маҳаллий аҳоли расмийларни жабрланганларга ёрдам ва уларни қутқариш чораларида кечикканлари учун танқид қилишмоқда. Уларнинг иддаосича, расмийлар табиий офат ҳақида одамларни ўз вақтида огоҳлантиришмаган.
Германия ўз фуқаросини қатл этган Эрон консулхоналари ёпмоқчи
Германия ГФР ва Эрон фуқароси Шамшид Шармаҳднинг қатл этилганига жавобан ўз ҳудудидаги Эроннинг барча бош консулхоналарини ёпади. Бу ҳақда Германия ташқи ишлар вазири Анналена Бербок маълум қилди, дея хабар қилди Tagesschau.
Қайд этилишича, Эроннинг Франкфурт, Мюнхень ва Ҳамбургдаги консулхоналари ёпилади. Tagesschau хабарига кўра, консулхоналарнинг 32 нафар ходими, агар уларда Германия фуқаролиги бўлмаса, мамлакатни тарк этишлари лозим бўлади.
Эроннинг Берлиндаги элчихонаси эса ўз ишини давом эттиради.
Шармаҳд Германия ва Эрон фуқаролигига, АҚШда эса яшаш учун рухсатномага эга бўлган. Эрон расмийлари унинг қўлга олингани ҳақида 2020 йил августида эълон қилишган. У 2008 йил 12 апрелида Шероздаги масжидда содир бўлган портлашга алоқадорликда айбланган. Ўша портлашда 14 киши нобуд бўлган, 200 дан зиёд одам яраланган эди. 2023 йили Эрон Олий суди уни ўлим жазосига ҳукм қилган, 2024 йил 28 октябрида эса ҳукм ижро этилган.
Қатл ортидан Эрон элчиси Германия Ташқи ишлар вазирлигига чақирилган. У ерда германиялик дипломатлар Эрон режими хатти-ҳаракатларига қарши қатъий норозилик изҳор қилиб, бунинг оқибатлари бўлишидан огоҳлантиришган.
Шармаҳднинг АҚШда яшовчи қизи Берлин ва Вашингтонни “гаровдагиларни озод қилиш бўйича барча музокараларда” унинг отасини ташлаб қўйганликда айблаган. У яқинлари Шармаҳд билан хўшлашиш имконига эга бўлишлари учун отасининг жасадини АҚШга қайтаришни талаб қилган.
Москва Украинада жанг қилаётганларни ишдан бўшатишни тақиқламоқчи
Россия ҳукумати Украинада жанг қилаётган фуқароларни ишдан бўшатишни тўлиқ тақиқлашни режаламоқда. Мамлакат Меҳнат кодексига бунга оид тегишли ўзгартишлар киритилиши ҳақида бош вазир Михаил Мишустин маълум қилган.
Агар ҳукумат томонидан таклиф қилинаётган қонун лойиҳаси қабул қилинса, иш берувчилар Мудофаа вазирлиги шартномасига қўл қўйган уруш қатнашчилари билан тузилган шартномани уларнинг бутун хизмати даврида тўхтатиб туришга мажбур бўлади. Ҳозирда ходимни армиядаги хизматидан бир йил кейин ишдан бўшатиш мумкин.
Ҳукумат матбуот хизмати мазкур қонун лойиҳаси Россия Давлат думасига яқин орада киритилишини қўшимча қилган. Ўз навбатида, Мишустин ҳужжат қабул қилинишига шубҳа қилмаслигини билдирган.
Россия расмийлари Украинада шартнома асосида жанг қилаётган кишиларнинг аниқ сонини очиқлаган эмас. Владимир Путин фронтга кетган ҳарбийларнинг умумий сони 600 минг киши эканини айтган.