Озарбайжон расмийлари Москвага мамлакат ҳудудида Россиянинг “Россотрудничество” агентлиги фаолияти тўхтатилиши ҳақида расмий нота йўллашди. Бу ҳақда 6 февраль куни Report нашри ва Minval телеграм-канали каби расмий Бокуга яқин оммавий ахборот воситалари хабар қилишди. Кечга яқин бу борада Озарбайжон Ташқи ишлар вазирлиги сайтида ҳам расмий хабарнома пайдо бўлди.

“Россия “Россотрудничество” агентлигининг Озарбайжондаги ваколатхонаси бўлиб ҳисобланган “Рус уйи” (“Русский дом”) ахборот-маданият маркази юридик шахс сифатида рўйхатдан ўтган эмас”, дейилган ТИВ вакили Айхан Гажизаде баёнотида.

Иддаога кўра, “ташкилот Озарбайжон қонунчилигини жиддий равишда бузган”, шу сабабли “2025 йилнинг 3 февралида Россия томонига “Рус уйи” фаолиятини тўхтатиш ҳақида нота юборилган. Хабарномада Россия томонидан “тегишли чоралар кўриш” кутилаётгани урғуланган.

“Россотрудничество” раҳбари Евгений Примаков ТАСС агентлигига Озарбайжон расмийлари ҳақиқатан ҳам ташкилотнинг бу мамлакатдаги ваколатхонасини рўйхатдан ўтказишни талаб қилишгани, чунки ҳозирда у юридик қайддан ўтмаганини тасдиқлаган. Айни пайтда у “Рус уйи”ни ёпиш талаб қилинганини очиқ айтмаган. “Россотрудничество”нинг Бокудаги ваколатхонаси ходимлари РИА "Новости”га “ҳозирда Рус уйи одатдаги тартибда ишлаётган”ини маълум қилишган.

Примаковга кўра, Москва Бокудаги “Рус уйи”ни рўйхатдан ўтказишга доим тайёр бўлган, бироқ унинг мурожаатлари гўё жавобсиз қолган.

Report нашрининг манбалардан олинган маълумотларга таянган ҳолда ёзишича, Озарбайжон расмийларининг қарори Боку “ўз миллий манфаатларини ҳимоя қилиш бўйича изчил йўналишдан боришда давом этмоқда ва ўзининг ички ишларига хориждан аралашилишига тоқат қилмоқчи эмас”лиги билан боғлиқ. Нашр аввалроқ Боку мамлакат ҳудудида АҚШнинг USAID агентлиги фаолиятининг тўхтатилишини талаб қилган. Мазкур ташкилот ҳозирда қайта тузилмоқда ва ўз дастурларининг аксариятини тўхтатиб қўйган.

Аввалроқ Озарбайжон расмийлари назорати остида бўлган Baku.tv Озарбайжондаги “Рус уйи” фаолияти ҳақида лавҳа тайёрлаган. Лавҳада “Рус уйи” ходимлари дўст бўлмаган, ҳатто жосуслик фаолиятида феълан айбланган. Ўшанда “Россотрудничество” раҳбари Евгений Примаков “Рус уйи”ни ҳимоя қилиб чиққанди. Унга кўра, ваколатхона “фақат ва фақат таълим, маданият, фан соҳаларидаги фаолият билан” шуғулланади.

Мазкур репортаж “Озарбайжон ҳаво йўллари” авиаширкати учоғи Қозоғистоннинг Ақтау шаҳрида қулаганидан бир неча ҳафта ўтиб ёйинланган. Озарбайжон президенти Илҳом Алиев фожиага Россия алоқадорлигини билдириб, учоқ Грознийга қўнишга уринган пайтда у ерда Россия ҳаводан мудофаа тизими ишлаб турганини қайд этган. Алиев Россия расмийлари содир бўлган воқеа учун масъулиятни ўз зиммаларига олмаганини танқид қилган. Айни пайтда Боку фожиада ҳали расман Россияни айблаб чиққани йўқ.

“Россотрудничество” федерал агентлиги Россия Ташқи ишлар вазирлиги назорати остидаги давлат идораси бўлиб, хориждаги ватандошлар билан ҳамкорлик, “Россиянинг дунёдаги гуманитар таъсирини кучайтириш” ва “хорижий ўлкаларда замонавий Россия ҳақида объектив тасаввурни ёйиш” кабилар унинг вазифасига киради, дея қайд этган “Холод” нашри. Агентликнинг ўзи 2022 йил июлидан буён ЕИнинг санкция рўйхатига киритилган, бироқ аввал Россия фан ва маданият марказлари деб аталган “Рус уйлари” Европанинг айрим мамлакатларида ўз ишларини давом эттиришмоқда.

АҚШ президенти Дональд Трамп Исроил бош вазири Бинямин Нетаняху ва бу мамлакат собиқ мудофаа вазири Йоав Галантни ҳибсга олишга ордер бергани учун Халқаро жиноят судига нисбатан санкция жорий этди.

Оқ уй сайтида ёйинланган фармонда Трамп ХЖС қонуний асосларсиз Қўшма Штатлар ходимлари ва Исроил дохил АҚШнинг айрим иттифоқчиларига нисбатан дастлабки терговни бошлагани ҳамда ўз ҳокимиятидан фойдаланган ҳолда, Нетаняху ва Галантни ҳибсга олиш учун ордер берганини иддао қилган.

Дональд Трамп буни хавфли ўрнак деб атаб, ХЖСнинг АҚШга нисбатан хатти-ҳаракатлари америкалик ҳарбийлар учун таҳдид туғдиришини билдирган.

Ҳужжатда АҚШ ва Исроил Халқаро жиноят суди юрисдикциясини тан олмаслиги урғуланади. Трамп ҳар икки давлатни қуролли кучлари уруш қонун-қоидаларига қатъий риоя қиладиган фаровон демократик давлат, деб атаган.

Халқаро жиноят суди Нетаняху ва Галантни ҳибсга олиш учун ордерни 2024 йил ноябрида берган. ХЖСнинг судгача палатаси Исроилнинг ҲАМАС радикал гуруҳига (АҚШ ва ЕИда террор ташкилоти деб тан олинган) қарши амалиёти чоғида исроиллик ҳарбийлар Ғазо сектори тинч аҳолисини озиқ-овқат ва тирикчилик учун зарур бўлган бошқа предметлардан атайлаб ва онгли равишда маҳрум қилишган, деб ҳисоблаган. Шунингдек, исроилликлар Ғазодаги тинч аҳолига қасдан ҳужум қилганига оид камида иккита ҳолат ҳақида айтилган.

Суднинг бу қарори Исроилнинг ҳам расмийлари, ҳам мухолифати томонидан кескин танқидга учраган. Улар буни “уятли иш” ва “террорчиларни мукофотлантириш” деб аташган. АҚШнинг собиқ президенти Жо Байден ҳам Нетаняхуни ҳибсга олиш учун ордер берилиши “хунук ҳолат” деб атаган.

Чехия президенти Петр Павел россияликларга мамлакат фуқаролигини беришга тақиқ кўзда тутилган қонунни имзолади. Ҳатто Россия паспортидан воз кечган тақдирда ҳам россияликларнинг кўпчилиги Украинадаги уруш тугамагунича Чехия фуқаролигини ололмайди. Жиноят кодексига хорижий давлат билан рухсат этилмаган ҳамкорликни тақиқловчи янги модда киритилмоқда.

Қонун лойиҳасининг асосий қисми Чехияда украиналик қочқинларни қабул қилиш тартибини белгилаб беради. Қочқинларни қабул қилиш тартиби муддати бир йил узайтирилган, вақтинча ҳимоя эса қочқинларга давлат тиббий суғуртасидан фойдаланиш, таълим олиш ва меҳнат бозорига кириш имконини беради. Иқтисодий жиҳатдан мустақил қочқинларга қонун уларнинг кейинчалик Чехияда доимий яшаб қолишига имконият яратувчи махсус яшаш учун рухсатнома олиш имконини беради.

Айни пайтда ҳужжат украиналикнинг болаларнинг давлат ва муниципал мактабларга қабул қилиш тартибини қийинлаштиради, қонуннинг бу моддаси дискриминацион модда ўлароқ танқид қилинганди.

Россия фуқаролиги бор турғунларга Чехия фуқаролигини олишни тақиқлашга оид қонунчиликка киритилаётган тузатишлар россияликлар норозилигини келтириб чиқарган. Ҳатто Россия паспортидан воз кечган тақдирларида ҳам уларнинг аризалари музлатиб қўйилади, бундан фақат сиёсий қочқинлар ва ёши 15 гача бўлган болалар мустасно, холос. Ҳуқуқбонлар бу моддани ҳам танқид қилишган.

Йирик мухолифат партияси лидери, собиқ бош вазир Андрей Бабиш “хорижий давлат билан рухсат этилмаган ҳамкорлик” учун киритилаётган жиноий жазони танқид қилиб чиқди. У тузатишни Чехословакияда коммунистик режим қулаганидан буён “сўз эркинлиги ва демократияга энг аёвсиз ҳужум” деб атади.

Ҳужжат муаллифлари бу моддани миллий хавфсизлик манфаатлари билан изоҳлашган.

Исроил Инсон ҳуқуқлари бўйича БМТ кенгашидан чиқмоқчи – аввалроқ АҚШда шу каби қарор қабул қилинган. Исроил ташқи ишлар вазири Гидеон Саарнинг билдиришича, Тель-Авив АҚШ президенти Дональд Трампнинг Инсон ҳуқуқлари бўйича БМТ кенгаши фаолиятида иштирок этмасликка оид қарорини олқишлайди.

“Инсон ҳуқуқлари бўйича БМТ кенгаши одатан инсон ҳуқуқларини бузадиганларни ҳимоя қилади ва бунинг ўрнига Яқин Шарқдаги ягона демократия бўлган Исроилни шайтонлаштиради”, дея билдирган Саар.

У Исроил “100 дан зиёд қораловчи резолюция” ҳадафи бўлгани, бу эса кенгаш томонидан қабул қилинган бутун резолюцияларнинг 20 фоиздан кўпроғини ташкил этишини қўшимча қилган.

“Бу Эрон, Куба, Шимолий Корея ва Венесуэлага нисбатан қабул қилинган резолюцияларнинг жамидан ҳам кўп”, деган Исроил ТИВ раҳбари.

АҚШ президенти Дональд Трамп 4 февраль куни Қўшма Штатлар Инсон ҳуқуқлари бўйича БМТ кенгаши дохил Бирлашган Миллатлар ташкилотининг қатор органларидан чиқишига оид фармонни имзолаган эди. Трамп изоҳига кўра, бунга асосан АҚШ билан бошқа мамлакатлар ўртасида бу ташкилотларга берилаётган маблағларда сезиларли даражада фарқ борлиги сабаб бўлган. Ҳужжатда, шунингдек, АҚШ БМТнинг фаластинликларга ёрдам кўрсатиш агентлиги (UNRWA) билан ҳам ҳамкорликни тўхтатиши айтилган.

Туркияда Тожикистон ҳукуматига мухолифатда бўлган “24 гуруҳи” фаоли Фируз Бобоев қўлга олинди, дея хабар қилди Озодликнинг тожик хизмати. Мазкур гуруҳ Тожикистонда экстремистик ташкилот ўлароқ тақиқланган.

“24 гуруҳи” вакиллари 5 февраль куни Туркияда сиёсий қочқин сифатида 2016 йилда қайдга олинган Бобоев “иккинчи марта қўлга олинаётгани” ҳақида маълум қилишган.

“Бу сафар у 21 январь куни қўлга олинди ва ҳозирда уни депортация қилиш масаласи ҳал қлиинмоқда”, дейилган “24 гуруҳи” баёнотида.

Баёнотда Фируз Бобоев биринчи марта Тожикистон талаби билан 2024 йилнинг август ойи бошида қўлга олингани, бироқ кейин октябрь ойида қўйиб юборилгани қайд этилган.

“24 гуруҳи” Туркия расмийлари Бобоевни озод қилишига кўмаклашиш илтимоси билан ҳуқуқбонлик ташкилотлари ва демократик давлатларнинг барчасига мурожаат билан чиққан.

“Тажрибадан келиб чиққан ҳолда айтиш мумкинки, Туркия эркин фикрловчи кишилар яшаши мумкин бўлган мамлакат эмас. Ҳар дақиқада Бобоев Тожикистонга депортация қилиниши ва узоқ муддатга қамоқхонага ташланиши эҳтимоли бор”, дейилган баёнотда.

Очиқ манбаларда Фируз Бобоев айнан нимада айбланаётганига оид маълумот йўқ.

“24 гуруҳи” ҳам Бобоевга қўйилаётган айбловга доир бирор тафсилот келтирган эмас, бироқ Тожикистонда бу ташкилот фаолиятида иштирок этганлик учун ўнлаб фуқаро ҳибсга олиниб, қамоққа ташланган.

2024 йил февраль ва март ойларида Истанбулда “24 гуруҳи” лидери Суҳроб Зафар ҳамда бу ҳаракатнинг Туркиядаги вакили Насимжон Шарифов дараксиз йўқолган, улар кейинроқ Душанбедан топилиб, бири 30 йилга, яна бири 20 йилга озодликдан маҳрум қилинган.

Озарбайжон президенти Илҳом Алиев Украинага гуманитар ёрдам кўрсатиш учун бир миллион доллар миқдорида маблағ ажратиш тўғрисида фармойиш имзолади. Бу ҳақда давлат раҳбари сайти орқали маълум қилинди.

Мазкур маблағ Озарбайжон Энергетика вазирлигига берилади, вазирлик эса электр билан ишлайдиган жиҳозлар сотиб олиб, уларни Украинага йўллайди.

Озарбайжон президенти фармойишида Боку билан Киев ўртасидаги муносабатлар дўстлик ва ҳамкорлик заминида ривожланаётгани қайд этилган.

“Украинада юзага келган вазият туфайли Озарбайжон давлати Украина халқига бир неча бор инсонпарварлик ёрдам йўллади”, дейилган ҳужжатда.

2023 йилда Озарбайжон инсонпарварлик ёрдами ўлароқ Украинага 7,6 миллион долларлик электр жиҳозлар йўллаган.

Россия томонидан Украинага кенг кўламли босқин бошланганидан кейин Алиев Боку Украинанинг ҳудудий яхлитлигини дастаклашини билдирган.

“Биз бошқа мамлакатлар каби Украинанинг ҳудудий яхлитлигини қўллаб-қувватлаймиз ва бу ҳақда дарахт ортига беркинмай, очиқ-ойдин айтамиз”, деган у.

Ўтган йилнинг сентябрь ойида Боку озарбайжонлик уч фуқаро Нихад Рзаев, Элхан Ширинов ва Вугар Магеррамов Чеченистонда қўлга олиниши муносабати билан Россиядан Озарбайжон фуқароларининг ҳуқуқлари ҳимоя қилинишини таъминлашни талаб қилган эди. Озарбайжон расмийлари улар Украина урушига мажбуран йўлланганини иддао қилган.

Бирлашган Миллатлар Ташкилоти бош котиби Антониу Гутерриш 5 февраль куни АҚШ президенти Дональд Трампга билвосита мурожаат қиларкан, Ғазо секторида этник тозалашлардан сақланиш зарурати ҳақида гапирди. Бу ҳақда Reuters агентлиги хабар қилди.

Мазкур огоҳлантириш Трамп фаластинликларга бир кун аввал қилган таклифига жавоб бўлди. Президент АҚШ Ғазо сектори устидан назоратни ўз зиммасига олиб, уни тиклаш ва қайта қуриш билан шуғуллана бошлаш учун фаластинликларни бошқа мамлакатга кўчиб ўтишга чақирганди. Трамп олдинроқ бир неча бор бутун бинолари вайрон бўлган Ғазода кимдир яшашни исташини тасаввур ҳам қилолмаслиги ҳақида гапирган.

Трампнинг бу таклифи кўплаб мамлакатлардаги сиёсий ва дипломатик доиралар томонидан салбий қарши олинган.

БМТ бош котиби: “Муаммони ҳал қилиш йўлларини қидиришда биз уни янада кучайтириб юбормаслигимиз лозим. Бу ерда халқаро ҳуқуқ асосларига содиқ қолиш ўта муҳим. Бу ерда этник тозалашларнинг ҳар қанақа шаклидан сақланиш ўта муҳим”, деган Гутерриш БМТ қўмиталаридан бирида ўтказилган мажлисда.

БМТ бош котибига кўра, икки давлат ғояси юзасидан позициялар тасдиқланиши зарур. Фаластин халқининг дахлсиз ҳуқуқларини амалга ошириш қўмитаси олдида қилган чиқиши чоғида Гутерриш Трамп исмини ёки унинг Ғазо сектори бўйича таклифини эслатган эмас. Бироқ, Reuters агентлиги қайдича, унинг матбуот котиби Стефан Дюжаррик аввалроқ журналистларга БМТ бош котибининг мулоҳазаларини Трампга жавоб сифатида кўрилиши адолатли фараз эканини маълум қилган эди.

Чоршанба куни Гутерриш Иордания қироли Абдуллоҳ билан минтақадаги вазият ҳақида сўзлашди, деган Дюжаррик.

Фаластин маъмурияти томонидан БМТдаги махсус вакил этиб тайинланган Риёз Мансур қўмитага қирол Абдуллоҳ кейинги ҳафтада Вашингтонга ташрифи чоғида Трампга араб давлатларининг мувофиқлаштирилган муждасини етказишини маълум қилган.

“Бизнинг Фаластиндан бошқа ўлкамиз йўқ. Ғазо унинг қимматли қисмидир. Биз Ғазони тарк этмоқчи эмасмиз”, деган Мансур.

Хитойда АҚШ импортига жавоб божи жорий этилиб, Қўшма Штатлар Google корпорациясининг Хитой бозоридаги иши бўйича текширув бошланди. Бу ҳақда Associated Press агентлиги хабар қилди.

Кўмир ва суюлтирилган газ олиб кирилгани учун 15 фоиз, хом нефть, қишлоқ хўжалиги техникаси ва кучли двигателли автомобиллар импорти учун 10 фоиз миқдорида бож тўлови белгиланмоқда. Мазкур тўловлар 10 февралдан жорий этилади.

Шунингдек, Хитой юқори технологиялик ишлаб чиқариш учун муҳим бўлган минераллар − вольфрам, теллур, висмут, молибден ва индий экспорти устидан назоратни кучайтирмоқда. Уларнинг кўпи АҚШда мамлакат иқтисодий ва миллий хавфсизлиги учун ўта муҳим деб ҳисобланади.

Бундан ташқари, Хитой расмийлари аксилмонополияга оид қонунбузарлик гумони билан Google’га нисбатан текширув ўтказилишини очиқлашган. Шу билан бирга, Пекин вакиллари АҚШнинг икки шаркати Calvin Klein ва Tommy Hilfiger кийим-кечак брендига эга бўлган PVH Group ҳамда Хитойда офислари бўлган Illumina биотехнологик фирмасига нисбатан санкциялар жорий этишган.

Тўртинчи февралдан бошлаб Хитойдан АҚШга импорт учун 10 фоизлик бож тўлови кучга кирди.

Дональд Трамп маъмурияти томонидан Мексика ва Канада импортига қарши киритилиши режаланган янги тарифлар АҚШ президенти билан бу икки мамлакат раҳбарларининг суҳбатларидан кейин бир ойга кечиктирилган.

Россия Давлат думаси депутати Сергей Миронов хорижлик фуқаролари учун трансчегаравий пул ўтказмаларига давлат божи киритилиши зарурлигини билдирди.

Унга кўра, 2024 йили Қирғизистон ва Ўзбекистон фуқаролари Россиядан ватанларига 14 миллиард доллардан кўпроқ пул жўнатишган.

“Мигрантларнинг аксар қисми Россияда ҳеч қанақа солиқ тўламай юради, шу билан бирга гастарбайтерлар давлатнинг бутунлай бепарволиги туфайли улкан миқдордаги маблағларни мамлакатдан олиб чиқиб кетмоқда… Агар 3 фоизлик бож жорий этилса, ғазнага фақат икки мамлакат – Қирғизистон ва Ўзбекистонга кетаётган пул ўтказмаларининг ўзидан 45 миллиард рублдан кўпроқ пул тушарди. Наҳот бундай пул бизга керак эмас бўлса? Бу борада қонунчилик ташаббуси ҳозирлаб, Давлат думасига киритамиз”, дея ваъда қилган Сергей Миронов.

Депутат 2021 йилда Россия ҳукуматида пул ўтказмалари учун қўшимча пул ундириш масаласи муҳокама қилингани, бироқ Молия вазирлиги бу ишни пайсалга солганини эслатди.

Айрим тадқиқотлар хорижлик мигрантлар Россия фуқароларидан кўпроқ пул топа бошлаганини кўрсатмоқда. “Мигрант Сервис” платформаси маълумотларига кўра, 2024 йилда мигрантларнинг ўртача даромади 150 минг рублга етган.

Аввалроқ 2024 йилда Россиядаги қирғизистонликлар сони қарийб икки бараварга (350 минг киши) қисқаргани ҳақида хабар қилинган. Бироқ ўтган йилнинг январь ойидан ноябрь ойигача улар Россиядан ватанларига 2 миллиард 565 миллион доллар пул жўнатишган. Йил якунларига кўра декабрь ойи учун бу суммага яна 200 миллион доллар қўшилиши мумкин.

Икки ҳафта муқаддам Ўзбекистон Марказий банки томонидан эълон қилинган шарҳда 2024 йилда мамлакатга келиб тушган пул ўтказмалари 14,8 миллиард долларни ташкил қилгани, бунинг 11,5 миллиард доллари (77 фоизи) Россиядан келиб тушгани ҳақида айтилган эди.

Президент Дональд Трамп 4 февраль куни АҚШ Инсон ҳуқуқлари кенгаши дохил БМТнинг қатор органларидан чиқиши тўғрисида фармон имзолади.

Фармонга мувофиқ, Қўшма Штатлар БМТнинг фаластинликларга ёрдам кўрсатиш бўйича асосий агентлиги (UNRWA) билан ҳамкорликни тўхтатади. Билдирилишича, Вашингтон БМТнинг таълим, фан ва маданият масалалари бўйича махсус муассасаси бўлмиш ЮНЕСКОдаги иштирокини ҳам қайта кўриб чиқади.

AFP қайдича, бу қадамлар Оқ уй котиби Уилл Шарф БМТ агентликларидаги “аксиламерикача нохолислик” деб атаган ҳолатга норозилик ўлароқ қўйилган.

“Умумийроқ планда фармон молиялаштиришда турли мамлакатлар ўртасидаги катта фарқ ва даража манзарасида АҚШ томонидан БМТни молиялаштиришни қайта кўриб чиқишга чақиради”, деган Уилл Шарф.

Трамп узоқ вақт давомида Вашингтон томонидан халқаро ташкилотларни молиялаштириш даражасига қарши чиқиб, бошқа мамлакатларни ўз аъзолик бадалларини кўпайтиришга чақириб келган.

Қўшма Штатлар томонидан Фаластинликларга ёрдам кўрсатиш бўйича агентлигини (UNRWA) молиялаштириш 2024 йил январида − Жо Байден маъмурияти даврида тўхтатилган. Бунга Исроил томонидан UNRWAнинг 12 нафар ходими фаластинлик экстремистлар 2023 йил 7 октябрида амалга оширган ҳужумга алоқадорликда айблангани сабаб бўлган.

Трамп ўзининг олдинги президентлик муддатида Иқлим бўйича Париж шартномасидан чиққан ва Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотидан чиқиш жараёнини бошлаган эди, дея қайд этган AFP агентлиги.

Урдун дарёсининг Ғарбий соҳилидаги Таясир қишлоғида жойлашган назорат-ўтказиш масканида отишма содир бўлди. Times of Israel нашри ҳарбий мухбири Эмануэль Фабианнинг хабар қилишича, ҳодиса чоғида саккиз киши ярадор бўлган.

Унинг манбаларига кўра, фаластинлик мерган назорат-ўтказиш масканини ўққа тутган. Ҳодиса жойига Исроил армияси ҳарбийлари гуруҳи ва врачлар етиб борган. Отишма чоғида ҳужумчи ўлдирилган. Олти киши касалхонага етказилган.

Бир неча соат аввал Фабиан Исроил армияси жангчилари Ғазо секторининг бир неча ҳудудида ёнларига “фаластинлик гумонланувчилар” яқинлашган пайтда огоҳлантирувчи ўқ отганлари ҳақида хабар қилган эди.

Исроил армияси вакиллари гаровдагиларни озод қилиш мақсадида Исроил ва Фаластиннинг ҲАМАС гуруҳи (АҚШ ва ЕИда террор ташкилоти деб топилган) ўртасида тузилган оташкесим шартномасига қаттиқ риоя қилиш ниятлари борлигини билдиришган.

Айни пайтда Исроил томони ўз ҳарбийларини ҳимоя қилиш учун зарур бўлган барча чораларни кўришини таъкидламоқда.

Давлат котиби Марко Рубио вақтинча муддатга АҚШ халқаро тараққиёт агентлиги (USAID) маъмури вазифасини бажарувчи этиб тайинланди. Бу ҳақда “Америка овози”нинг рус хизмати хабар қилди.

Давлат департаменти томонидан 3 февраль куни тарқатилган баёнотда жумладан: “USAID ўзининг аслий миссияси – Америка манфаатларини хорижда масъулияти билан илгари суришдан аллақачон четлаб кетган ва эндиликда USAID молиясининг катта қисми АҚШнинг асосий миллий манфаатларга мос келмаётгани очиқ-ойдин кўриниб қолди”, дейилган.

Сан-Сальвадорда сафарда юрган Давлат котиби Марко Рубио агентликни “мутлақо самараси” деб атаб, унинг ходимларини дастурлар тўғрисидаги “оддий саволларга жавоб беришни истамаётганлик”да айблаган. Илон Маск душанба куни USAID’ни “тиклаб бўлмаслиги” ва Трамп агентликни ёпишга рози бўлганини билдирган.

Сўнгги ҳафтада агентликнинг ўнлаб ходими таътилга йўлланган. Ўтган ҳордиқ кунлари хавфсизлик хизматининг юқори лавозимли икки ходими Ҳукумат самарадорлиги департаменти ходимларига махфийлаштирилган ҳужжатларни тақдим этишдан бош тортишгани учун ишдан четлатилган.

Мазкур департаменти тузилиши ҳақида Дональд Трамп 2024 йил ноябрида президент сайловидаги ғалабасидан кейин эълон қилган эди. Департаментга тадбиркор Илон Маск раҳбар этиб тайинланган.

Тожикистоннинг Ваҳдат туманидаги қамоқхонада 3 февраль куни одамларни гаровга олиш ва қамоқдан қочиш уриниши содир этилган. Бу ҳақда Озодликнинг тожик хизмати Адлия вазирлиги Жиноят жазосини ўташ бош бошқармасидан (ЖЖЎББ) олинган маълумотга таянган ҳолда хабар қилди.

“2025 йилнинг 3 феврали соат 15:44 да Тожикистон Адлия вазирлиги Жиноят жазосини ўташ бош бошқармасига қарашли 3/2-сонли жазо муассасасида 9 нафар маҳкумдан иборат гуруҳ қўлбола воситалардан фойдаланган ҳолда масъул ходимлар – жазо муассасаси қўриқчиларига ўлдириш қасди билан ҳужум қилишган”, дейилган муассаса хабарномасида.

Хабарномада “маҳкумлар муассаса маъмуриятининг қонуний талабларига бўйсунмай, ўткир тиғли қўлбола пичоқлардан фойдаланган ҳолда шикоят ва шартларини айтмай, ўз жиноий хатти-ҳаракатларини давом эттиришиб, муассаса қўриқчилари бўлган аскарларни ўлдиришга ва қамоқдан қочишга уринишган”и қўшимча қилинган.

ЖЖЎББ вакиллари қайдича, айни пайтда муассасанинг қўриқчилик ва ҳимоя тизими тўлиқ тикланган.

Расмий маълумотга кўра, ҳужум натижасида қамоқхонанинг уч нафар ходими оғир жароҳат олган, расмийларнинг жавоб ҳаракати натижасида уч нафар маҳкум ўлдирилган, қолганлари қўлга олинган.

Бироқ, айрим ОАВ маълумотларига кўра, ҳужум натижасида ўлдирилган маҳкумлар сони бундан кўпроқдир. Масалан, TajNews сайтида ўлдирилган 6 нафар маҳкумнинг карточкалари ёйинланиб, 7 нафар ўлган шахс исми келтирилган. Мустақил нашр чоп қилган фотосуратларда беш нафар маҳкум жасадини кўриш мумкин. TajNews суратлардан бирида ўлдирилганлардан бирининг бошидаги шапкада “Ислом давлати” террор гуруҳининг байроғи акс этганига эътибор қаратган.

Маълумотларга кўра, қамоқхонада исён кўтарган маҳкумларни тинчитиш учун махсус топшириқлар бажарувчи отряд жалб қилинган.

Асли ўзбекистонлик миллиардер Алишер Усмоновнинг Германиянинг Бавария федерал ерида жойлашган вилласи уни бошқараётган ширкат қарзи туфайли кимошди савдосига қўйилди. Тегернзе кўли бўйида жойлашган вилланинг бошланғич нархи 25 миллион еврони ташкил қилади. Бу Германияда ҳозирги пайтда сотилаётган энг қиммат кўчмас мулкдир.

Merkur газетасининг ёзишича, вилла ва унинг ҳовлиси бошқаруви билан 2011 йилдан буён Мэн оролида рўйхатга олинган Tegernsee (IOM) Limited офшор фирмаси шуғулланиб келган. Авваллари Алишер Усмонов у ерга тез-тез бориб турарди. Расмиятчилик нуқтаи назарида у виллани Tegernsee (IOM) Limited фирмасидан ҳафтасига 77 минг еврога ижарага олиб турган. Бироқ Россиянинг Украинага кенг кўламли босқини бошланганидан кейин Усмонов Европа Иттифоқи санкция рўйхатига киритилган ва ўшандан буён вилла бўш турибди.

Tegernsee (IOM) Limited қарзини тўлай олмайдиган фирма ўлароқ тан олинган, унинг активлари асосан кўчмас мулк объектларидан иборат. Кредиторлар талабига кўра мулкни сотишга қарор қилинган.

735 квадрат метрли вилла Тегернзе кўли соҳилидаги 4700 квадрат метр майдонда жойлашган. У ерда ҳаммом, ҳовуз, хизматчилар учун уй бор.

Ўзбекистонда туғилган Алишер Усмонов Россиянинг энг бадавлат кишиларидан бири бўлиб ҳисобланади. Forbes ҳисоб-китобига кўра, унинг бойлиги 13,4 миллиард еврога баҳоланган. Россиянинг Украинага кенг кўламли босқини бошланганидан сўнг унга қарши ЕИдан ташқари АҚШ ва Буюк Британия ҳам санкциялар жорий этган. Германия расмийлари аввалроқ унинг синглисига қарашли ва қиймати 588 миллион долларга тенг бўлган Dilbar яхтасини хатлаб қўйган.

2023 йил октябрида Германия полицияси ва божхонаси ходимлари Усмоновнинг Бавариядаги вилласида ва Мюнхень четидаги кўчмас мулк объектларида тинтувлар ўтказган. Тинтув чоғида бешта автомобиль ва бошқа моддий бойликлар мусодара этилган. Бироқ, “Ведомости” нашрининг ёзишича, Франкфуртдаги участка суди Баварияда, Ҳамбургдаги Dilbar яхтасида ва бошқа объектларда мусодара этилган мол-мулклар ва ҳужжатларнинг ушлаб турилишини ноқонуний деб топган.

Украинага кенг кўламли босқин муносабати билан Ғарб мамлакатлари томонидан 2022 йили Москвага қарши молиявий санкциялар киритилиши ортидан Россия Туркияда атом электр станцияси қурилиши лойиҳасидан санкцияларни айланиб ўтиш механизмини яратиш учун баҳона ўлароқ фойдаланган. Бу ҳақда The Wall Street Journal газетаси ўз манбаларидан олинган маълумотларга таянга ҳолда ёзиб чиқди.

Бунинг натижасида бир неча миллиард доллар АҚШ банклари воситасида Туркияга ўтказилган ва санкцияларни айланиб ўтган ҳолда Россия расмийларининг хориждаги операцияларини молиялаштириш учун фойдаланилган. Қайд этилишича, АҚШ Адлия вазирлиги бу борада текширув олиб бормоқда.

Иддаога кўра, ўша пайтда АҚШ санкциялар остида бўлмаган “Газпромбанк” орқали Россия томони АҚШнинг JPMorgan и Citigroup банклари воситачилигида “Аккую” АЭСи қурилиши учун кредит ўлароқ 5 миллиард доллар маблағни Туркиянинг Ziraat банкидаги ҳисобрақамига ўтказишга муваффақ бўлган. Галдаги 2 миллиард долларлик тўловни JPMorgan АҚШ Адлия вазирлигининг талабига кўра ўтказмай қўйган. Бу пуллар ҳали ҳам музлатилганича турибди.

Нашр материалида айтилишича, АҚШ расмийлари 2024 йилда бу маблағлардан санкцияларни айланиб ўтган ҳолда фойдаланилганини билдириб, уларни мусодара этишга тайёр бўлган. Бироқ Туркия билан муносабатлар бузилишидан хавфсиралгани учун бу ғоядан воз кечилган. Мақолада манбалар сўзларига таянган ҳолда мазкур схемада Туркия махсус хизматларининг амалдаги раҳбари Иброҳим Қалин иштирок этганига оид тахмин айтилган.

Россиянинг АЭС қурилишида иштирок этаётган “Росатом” корпорацияси вакили Туркияга ўтказиб берилган пулларнинг ҳаммаси ҳақиқатан ҳам қурилиш учун мўлжалланганини билдирган. У пулларнинг бир қисми “учинчи шахслар аралашуви туфайли адолатсиз равишда музлатилган”ини эътироф этиб, бу вазият ҳал бўлишига умид билдирган.

WSJ манбаларига кўра, АҚШ Адлия вазирлиги мулозимлари бу пуллар Туркиядаги ҳисобрақамига АЭС қурилиши учун эмас, балки Россия Марказий банки маблағлари музлатилиши ва бошқа ғарб санкциялари шароитида расмий Москва лойиҳаларини молиялаштириш учун “офшордаги доллар захираси” ўлароқ йўналтирилганига аминлар. Схема ишлаб чиқилишида, иддаога кўра, Марказий банк раиси Элвира Набиуллина дохил энг юқори мартабали россиялик раҳбарлар роль ўйнашган. Газета иддаосига кўра, бу ерда Туркиянинг манфаати ўз молиявий тизимига долларлар оқиб келишида бўлган.

Россия Марказий банки, “Газпромбанк” ва Ziraat банки вакиллари газетанинг саволларини жавобсиз қолдиришган. Нашр Туркия АҚШнинг НАТОдаги бошқа иттифоқчиларидан фарқли равишда Россияга қарши санкциялар жорий этмаганини эслатиб ўтган. АҚШ “Газпромбанк”ка қарши санкцияларни 2024 йил ноябрига келибгина жорий этган, “Росатом” эса ҳалигача санкция рўйхатига киритилган эмас.

Туркия жанубидаги “Аккую” АЭСини “Росатом”нинг шуъба корхонаси қурмоқда. АЭСнинг биринчи энергоблоки 2025 йилда ишга туширилиши режаланган. 2022 йил ёзида ОАВ “Газпромбанк” ва “Росатом”нинг Туркиядаги шуъба корхонаси ўртасида 9 миллиард долларлик кредит шартномаси имзолангани ҳақида хабар қилишган. WSJ иддаосича, “доллар офшори”ни яратиш учун айнан шу шартномадан фойдаланилган.