Арманистон Ташқи ишлар вазирлиги Россия элчиси Сергей Копиркинга норозилик нотасини топширди. ТИВ сайтида билдирилишича, бунга “Россия 1” каналида 12 январь куни ёйинланган “Вести недели” (“Ҳафта хабарлари”) дастурида республика “суверенитети ва ҳудудий яхлитлигига қарши қаратилган нарративалар” сабаб бўлган.

Дастур бошловчиси Дмитрий Киселёвнинг айнан қайси сўзлари Арманистон суверенитетига қарши қаратилганига аниқлик киритилган эмас. Мазкур дастурда лавҳалардан бири Арманистон билан Озарбайжон ўртасидаги муносабатларга бағишланган эди. Киселёв Ереван “уч томонлама келишув бўйича ўз мажбуриятлари”ни эътиборсиз қолдираётганини иддао қилган. У Арманистоннинг Европа Иттифоқига кириш жараёнини бошлашини “Россия билан алоқаларни йиғиштириш” дея изоҳлаган.

“Бу иш яхшилик билан тугамайди. Лекин, айтилганидек, танлов қилиш сизга ҳавола”, дея қайд этган Киселёв.

Аввалда яқин ва иттифоқчилик алоқалари ўлароқ кўрилган Россия билан Арманистон ўртасидаги муносабатлар сўнгги йилларда сезиларли даражада совиган. Арманистон томони даставвал Россия бошчилик қилиб келаётган Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилотидаги иштирокини қисқартирган, кейин эса бутунлай тўхтатган. 2024 йил декабрида Арманистон бош вазири Никол Пашинян КХШТ билан муносабатларда ўз мамлакати қайтмас йўлга киргани ҳақида баёнот берган.

2025 йилнинг январь ойи бошида Арманистон парламенти Европа Иттифоқига кириш жараёнини бошлаш тўғрисидаги қонун лойиҳасини маъқуллаган. Россия Ереваннинг бу қадами Арманистоннинг Евросиё иқтисодий иттифоқидаги (Москва етакчилигидаги божхона блоки) аъзолигига номувофиқ эканини билдирган.

Ўтган йилнинг 25 декабрида Ақтау яқинида қулаган Azerbaijan Airlines (AZAL) авиаширкати учоғининг “қора қутилари” маълумотлари Бразилиядан Қозоғистонга келган. Қозоғистон Транспорт вазирлиги матбуот хизмати қайдича, ҳозирда бу маълумотлар мутахассислар томонидан ўрганилмоқда.

Бош прокуратура вакиллари Қозоғистон ҳуқуқий ҳамкорлик доирасида Россия ва Озарбайжонга тергов топшириқномаларини йўллаганини билдиришган.

Россия Тергов қўмитаси эса AZAL учоғи қулаши муносабати билан Россия томонида диспетчерлик хизматлари, ҳаво ҳаракатининг уюштирилиш тизими ва ҳаводан мудофаа тизими хатти-ҳаракатига баҳо бериш учун комплекс экспертиза тайинланганини маълум қилган.

Россиядаги куч ишлатар идораларга яқинлиги айтиладиган Baza телеграм-канали ўз тасарруфида қулаган учоқ экипажи сўзлашувларининг тўлиқ расшифровкаси борлигини иддао қилган. Унда Грознийга қўниш учун амалга оширилган бир неча уринишлардан сўнг учувчилар Маҳачқалъа ва Минеральние Водидаги об-ҳаво ҳақида маълумот сўрай бошлашгани, бироқ пировардида улар мустақил равишда аввалига Бокуга, кейин эса Ақтауга учишга қарор қилишгани айтилган.

Экипаж алоқа ёмонлигидан шикоят қилган. Грознийга қўниш уринишидан олдин учувчилар GPS сигналлари йўқолиб қолганини маълум қилишган, деб ёзган Baza.

Телеграм-канал мазкур расшифровкани қаердан олганини очиқламаган. Тергов доирасида қўлга киритилган учувчилар орасидаги сўзлашувлар матни ёйинланган эмас.

Ўтган йилнинг 25 декабрида Azerbaijan Airlines авиаширкатининг Бокудан Грознийга парвоз қилаётган учоғи Қозоғистоннинг Ақтау шаҳри яқинида қулаб тушган эди. Авиаҳалокат чоғида бортдаги 67 кишидан 38 нафари қурбон бўлган. Бу борада тергов давом этмоқда, бироқ авиаҳалокатга Грозний осмони узра зенит ракетаси унсурларидан етган шикаст сабаб бўлиши мумкинлиги асосий тахмин ўлароқ кўриляпти.

Озарбайжон президенти Илҳом Алиев авария учун масъулиятни “Россия Федерацияси вакиллари”га юклаб, Россиядан айбдорларни жазолаш ва расман узр сўрашни талаб қилган. Россия президенти Владимир Путин Озарбайжон учоғи ҳалокати учун узр сўраган, бироқ авиаҳалокат учун маъсулиятни ўз зиммасига олган эмас.

АҚШ президенти Жо Байден 15 январь куни мамлакат президенти сифатида америкаликларга сўнгги мурожаати билан юзланди.

Байденга кўра, Америка демократиясига чексиз таъсир ва ҳокимиятга эга бўлиб бораётган ўта бой кишилар олигархияси таҳдид солмоқда.

“Мен мамлакатни ўзимда катта хавотир уйғотаётган айрим нарсалардан огоҳлантиришни истардим. Бу ҳокимиятнинг кам сонли ўта бой бўлган одамлар қўлида хатарли тарзда жамланишидир”, деди Байден америкаликларга сўнгги бор Оқ уйдаги кабинетидан мурожаат қилган.

Дональд Трамп инаугурациясига беш кун қолганда қилган чиқишида президент Байден сайланган президент исмини тилга олгани йўқ, бироқ, шарҳловчилар қайдича, унинг кимларга ишора қилаётгани аён эди. Миллиардер Илон Маск давлат хизматлари самарадорлиги учун масъул бўлган бошқарма бошлиғи ролида Дональд Трамп маъмуриятига ҳаддан зиёд катта таъсирга эга бўлиши кутилмоқда.

Байден ўз салафларидан бири бўлмиш, хайрлашув нутқида ҳарбий-саноат мажмуаси хатаридан огоҳлантирган президент Дуайт Эйзенхауэр анъанасини давом эттирган ҳолда ўз сўзида “техно-саноат мажмуаси” атамасини ишлатди. Байден фикрича, техно-саноат мажмуаси америкаликлар бошига “ҳокимият суиистеъмоли учун шароит яратган дезинформация уюми”ни ёғдираётган ижтимоий тармоқларни ўз назорати остида тутиб турибди. Айни пайтда “эркин матбуот барбод бўляпти, таҳрир йўқоляпти, ижтимоий тармоқлар фактларни текширишдан бош тортмоқда”, дея нолиган президент Байден.

Шу билан бирга, президент Америка демократик институтлари мамлакат фаровонлигини таъминлашга қодир эканига амин эканини айтган.

“Бизнинг ҳокимиятни тақсимлаш, тийиб туриш ва мувозанат тизимимиз бекам-кўст бўлмаслиги мумкин. Бироқ у 250 йил давомида демократиямизни таъминлади, бу эса бу қадар дадил эксперимент ўтказган ҳар қандай мамлакатдагидан кўра кўпроқдир”, деган Жо Байден.

НАТО бош котиби Марк Рютте Шимолий Атлантика иттифоқи ҳозирги пайтда Россиянинг ҳарбий таҳдидларига жавоб беришга тайёр эмаслигини билдирди. У альянсдаги иттифоқчиларни “уруш даври тафаккури” билан фикрлаш ва мудофаа харажатларини кўпайтиришга чақирди.

Рютте НАТО бош котиби лавозимини эгаллаган 2024 йил октябрь ойидан буён сўзлаган илк катта нутқида “урушнинг олдини олиш учун биз унга тайёр бўлишимиз керак”, дея баёнот берди.

НАТО раҳбарига кўра, таҳдидларга нисбатан муносабатларни қайта кўриб чиқиш мудофаа салоҳиятини кучайтириш ва қурол-аслаҳа сифатини оширишни англатади.

Рютте Москва Украина ва НАТО билан “узоқ муддатли конфронтация”га ҳозирланаётганини урғулади. У хавфсизлик соҳасидаги ҳозирги вазиятни ўз ҳаётидаги “энг хатарли” ҳолат деб атади ва иттифоқчиларни “янги реалликка мослашиш”га чақирди, дея хабар қилди “Евроньюс” телеканали.

Исроил ҳамда ҲАМАС радикал гуруҳи (АҚШ ва Европа Иттифоқида террор ташкилоти деб тан олинган) ўт очишни вақтинча тўхтатиш ҳамда 2023 йилнинг 7 октябридаги ҳужум чоғида гаровга олинган исроилликларнинг бир қисмини озод қилиш юзасидан келишувга эришишган. Бу ҳақда, Reuters агентлиги хабарига кўра, Қатар бош вазири Муҳаммад бин Абдулраҳмон Ол Соний матбуот анжуманида эълон қилди.

Келишувга эришилганини Исроил расмийлари ҳам, ҲАМАС вакиллари ҳам тасдиқлашган. Сулҳ шартномаси 19 январдан бошлаб амалда бўлади.

Исроил нашрлари келишув шартларини очиқлашган. Унга кўра, ҲАМАС исроиллик 33 нафар гаровдаги шахсни озод қилади, бунга жавобан Исроил ҲАМАС билан ҳамкорлик қилганликда ва исроилликларга ҳужумларда айбдор деб топилган маҳбусларни қамоқдан озод қилиш мажбуриятини зиммасига олади. Гаровга олинган ҳар бир фуқаровий шахс учун ҲАМАСга 30 нафар маҳкум, ҳар бир ҳарбий учун эса 50 нафар маҳкум қайтарилади.

Айни пайтда озод қилинаётган гаровдагиларнинг қанчаси тирик экани, қанчасининг жасади қайтарилишига аниқлик киритилган эмас.

Келишувда ўт очишни олти ҳафтага тўхтатиш, Ғазо секторига гуманитар ёрдам юкланган 600 та юк машинаси йўллаш ва ЦАХАЛ (Исроил армияси) қўшинларининг сектордан босқичма-босқич олиб чиқиш кўзда тутилган.

ҲАМАС гуруҳи 2023 йил 7 октябрида Исроил жанубига уюштирган ҳужуми чоғида 250 дан зиёд одамни гаровга олган. Уларнинг бир қисми музокаралар давомида озод этилган.

Мазкур ҳужумларга жавобан Исроил Ғазода кенг кўламли ҳарбий амалиёт бошлаган. Амалиёт чоғида, ҲАМАС назорати остидаги Ғазо Соғлиқни сақлаш вазирлиги маълумотига кўра, 45 мингдан зиёд фаластинлик ўлдирилган.

АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкен ва Арманистон ташқи ишлар вазири Арарат Мирзоян 14 январь куни Вашингтонда икки мамлакат ўртасида хавфсизлик соҳасида ҳамкорликни кенгайтириш тўғрисидаги шартномани имзолашди.

Блинкеннинг шартномани имзолаш маросимида билдиришича, АҚШ ва Арманистон мудофаа, иқтисодиёт, демократик институтларни ривожлантириш соҳаларидаги алоқаларни мустаҳкамлаш учун имкониятларни ишлаб чиқадиган “стратегик ҳамкорлик комиссияси”ни тузишган.

АҚШ Давлат котибига кўра, икки мамлакат “тобора кучлироқ ҳамкор”га айланмоқда.

Мазкур учрашув ва келишувларнинг имзоланишига оид коммюнике АҚШ Давлат департаменти сайтида ёйинланган.

Америкалик ҳамкасби ортидан имзолаш маросимида сўзга чиққан Арманистон ТИВ раҳбари Арарат Мирзоян АҚШ чегараларни мустаҳкамлашда экспертлик ёрдами кўрсатиш учун Арманистонга мутахассислар гуруҳини йўллашини қайд этган. Шунингдек, АҚШ Арманистон билан фуқаровий ядро ҳамкорлиги бўйича музокараларни ҳам бошлайди.

Ереван анчадан буён АҚШ етакчилик қилиб келаётган “Ислом давлати” экстремистик ташкилотига қарши курашиш коалициясига расман қўшилганини билдирган.

Арманистон сўнгги йилларда Россия бошчилик қилиб келаётган Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилотидаги иштирокини қисқартирган, кейин эса бутунлай тўхтатган. 2023 йил кузига келиб КХШТ машқларида иштирок этишдан бош тортган Арманистон ўша пайтнинг ўзида Арманистон-АҚШ қўшма машқларини ташкил қилган.

Сешанба куни Россия Ереваннинг бу қадами Арманистоннинг Евросиё иқтисодий иттифоқидаги (Москва етакчилигидаги божхона блоки) аъзолигига номувофиқ экани ҳақида билдирган.

Ўтган ҳафтада Арманистон парламенти ЕИга кириш аризасини топшириш жараёнини бошлашга оид қонун лойиҳасини маъқуллаган эди.

Жанубий Кореяда мамлакат тарихида биринчи марта президент ҳибсга олинди. Бу ҳақда Yonhap агентлиги хабар қилди. Юн Сок Ёль лавозимидан вақтинчалик четлаштирилган бўлса-да, мамлакатнинг амалдаги президенти бўлиб ҳисобланади.

Президентни иккинчи уринишда ҳибсга олишга муваффақ бўлишган. 15 январь тонгида 200 чоғли полициячи ва аксилкоррупция бошқармасининг 40 нафар терговчиси Юн Сок Ёлни сўроққа олиб кетиш учун унинг қароргоҳига келишган. Бироқ 12 кун аввалги илк уринишда кузатилгани каби президент хавфсизлик хизмати қаршилигига дуч келишган.

Тақрибан икки ярим соатлардан кейин полиция ходимлари ва терговчилар уч тўсиқдан ўтиб, нарвонлардан фойдаланган ҳолда бинога кира олишган.

Юн қисқа видеомурожаат билан чиқиб, аввалгидек ўзининг ҳибсга олинишини ноқонуний деб ҳисоблашини, бироқ қон тўкилишига йўл қўймаслик учун терговчилар ва полицияга бўйсунишга қарор қилганини билдирган. У мамлакатда ҳуқуқ устуворлиги оёқости қилинаётгани, на ўзига қарши иш очган тергов идоралари, на уни ҳибсга олиш учун ордер берган суд бунга ҳақли бўлмаганини қўшимча қилган.

Сеул суди президентни ҳибсга олиш ва унинг қароргоҳида тинтув ўтказиш учун 2024 йилнинг 31 декабрида ордер берган эди. Бу иш Юн ўзини сўроққа чақирган Аксилкоррупция текширувлари бошқармасидан келган учта чақирув қоғозини эътиборсиз қолдиргани ортидан амалга оширилган.

14 декабрь куни Жанубий Корея парламенти овоз бериш натижасида мамлакат президентига импичмент эълон қилиш қарорини дастаклаган. Импичмент қарорини ёқлаб 300 депутатдан 204 нафари овоз берган, 85 нафари эса бунга қарши чиқишган.

Овоз бериш яширин йўл билан амалга оширилган. Бу импичмент учун овоз беришга иккинчи уриниш бўлиб, биринчи уринишда Юн Сок Ёлни лавозимдан четлатиш учун овоз етарли бўлмаган.

Импичмент тўғрисидаги масала парламентда 3 декабрь куни Юн Сок Ёль “КХДРнинг мамлакат ичкарисидаги тарафдорларига қарши кураш учун” ҳарбий ҳолат жорий этилиши ҳақида эълон қилганидан кейин кўтарилган. Олти соат давомида амалда бўлган фармон билан сиёсий партиялар фаолияти, норозилик чиқишлари, иш ташлашларга тақиқ қўйиб, унда цензурани ҳамда ўлим жазоси чиқариш ҳуқуқига эга бўлган ҳарбий-дала трибуналларини жорий қилиш кўзда тутилганди. Бу ҳолат Сеул кўчаларида ҳам, парламентда ҳам кенг кўламли норозилик чиқишларига сабаб бўлган.

Депутатлар ҳарбийлар томонидан парламент биноси штурм қилинаётган пайтда президент қарори бекор қилиниши учун овоз беришган. Шундан сўнг у қонунга мувофиқ равишда фармонни бекор қилишга мажбур бўлган. 7 декабрь куни президенти телевидение орқали қилган чиқишида ўз хатти-ҳаракатлари учун узр сўраган.

Юн Сок Ёль одатда Шимолий Кореяга нисбатан қаттиқ тутумга эга бўлган ўнг кучлар вакили бўлиб ҳисобланади. У 2022 йилда президент этиб сайланган. Мухолифатдаги Демократик партиянинг Пхеньянга нисбатан позицияси анча юмшоқроқ.

Қозоғистоннинг Сатпаев шаҳрида суд “Вагнер” хусусий ҳарбий ширкати таркибида Россиянинг Украинага босқинида иштирок этган маҳаллий турғунни 4,5 йилга озодликдан маҳрум қилиш ҳақида ҳукм чиқарган. Бу ҳақда Озодликнинг қозоқ хизмати хабар қилди.

Суд ҳукмига мувофиқ, судланувчи Украинадаги урушга мафкуравий сабабларга кўра кетган. Отаси Харьковда туғилган айбланувчи Украина расмийлари мамлакат шарқидаги рус миллатига мансуб аҳоли ҳақ-ҳуқуқларини чеклаяпти, деб ҳисоблаган.

Айбланувчининг исм-шарифи очиқланган эмас. У “Вагнер” ХҲШга 2022 йилда ёзилган. Даставвал у “Вагнер”га қарашли қурол-аслаҳа омборида ишлаган, кейин эса жанговар бўлинмага ўтказилган. 2023 йилда қозоғистонлик шахс ватанига қайтиб келган.

Суд уни хорижий давлат ҳудудидаги қуролли можарода иштирок этганликда айбдор деб топган. У ўзига қўйилган айбловни тўлиқ тан олган.

АҚШнинг сайланган президенти Дональд Трамп 13 январь куни президентлик лавозимига киришганидан (20 январь) кейин “жуда тез орада” Россия президенти Владимир Путин билан учрашиш нияти борлигини билдирди.

“Мен бу ишни эртароқ ҳам қилган бўлардим, бироқ <...> офисга кириб олиш керак. Айрим ишлар учун у ерда бўлиш шарт”, деган Трамп Newsmax’га берган интервьюсида.

Россия билан Украина ўртасидаги урушни якунлаш стратегияси ҳақидаги саволга Трамп “стратегия битта ва у Путинга боғлиқ”, дея жавоб берган.

“Мен бўлаётган ишларнинг ҳаммасидан унинг боши осмонда, дея тасаввур қилолмайман, чунки унинг учун ҳам ишлар унча ўнгидан келаётгани йўқ”, дея қайд этган АҚШнинг сайланган президенти.

Дональд Трамп 2024 йилнинг ноябрида бўлиб ўтган президент сайловидаги ғалабасидан кейин Россиянинг Украинага қарши урушини якунлаш учун Владимир Путин билан учрашиш нияти борлигини билдирган. Сайловолди кампанияси чоғида Трамп бу ишни “24 соат” ичида ва ўз инаугурациясигача амалга оширишни ваъда қилган, бироқ бунга оид ҳеч қанақа тафсилот келтирмаган эди. 7 январь куни Флоридада ўтказилган матбуот анжуманида Трамп жанговар ҳаракатларни тўхтатиш учун олти ой муддат реалроқ бўлишини айтган.

АҚШ президентининг Миллий хавфсизлик бўйича бўлажак маслаҳатчиси Майк Уолц 12 январь куни Трамп яқин кунлар ёки ҳафталар ичида Россия президенти билан телефон орқали мулоқот ўтказишини билдирган. Уолцга кўра, бу мулоқот Трамп ва Путин саммити учун илк қадам бўлади, мазкур саммитга ҳозирлик эса аллақачон бошланган.

Кремль вакиллари Путин Трамп билан учрашишга тайёр эканини тасдиқлашган, бироқ икки лидернинг муҳтамал музокараларини уюштириш бўйича ҳозирча ҳеч нарса аниқ эмаслигини маълум қилишган.

Озарбайжонда суд мол-мулкини мусодара қилиш йўли билан фаол Бахтиёр Ҳажиевни 10 йилга озодликдан маҳрум қилиш ҳақида ҳукм чиқарди. Бу ҳақда Озодликнинг озарбайжон хизмати хабар қилди. Фаол 2022 йилнинг 9 декабрида қўлга олинган ва ўшандан буён ҳибсхона тутиб келинган.

Ҳажиев ноқонуний тадбиркорлик, контрабанда, сохта ҳужжатлардан фойдаланганлик, солиқ тўлашдан бўйин товлаганлик ҳамда жиноий йўл билан қўлга киритилган мол-мулкни машруълаштирганликда айблаган.

Суддаги сўнгги сўзида Бахтиёр Ҳажиев ўзига қўйилган айбловларнинг барчасини асоссиз деб билиши, ўзи эса сиёсий сабабларга кўра таъқибга учраганини билдирган. Фаолга кўра, унинг мобил телефонига Pegasus жосуслик дастури ўрнатилган, натижада унинг шахсий маълумотлари куч ишлатар тузилмалар ходимлари қўлига тушган.

Уюшган жиноятчилик ва коррупцияга қарши кураш маркази (OCCRP) томонидан 2021 йил июлида ёйинланган суриштирувда Озарбайжон расмийлари журналистлар, ҳуқуқ фаоллари ва мухолифатчилар телефонига кириш учун Исроилнинг NSO Group ширкати ишлаб чиққан Pegasus жосуслик дастуридан фойдалангани ҳақида айтилган эди. 245 та рақамнинг бешдан бир қисми медиаширкатлар мухбирлари, муҳаррирлари ва эгаларига, хусусан, Meydan TV, Озодликнинг озарбайжон хизмати, Azadliq.info журналистларига, Strateq.az, Khural, Musavat нашрлари бош муҳаррирларига ҳамда 13-канал асосчиси ва директорига тегишли бўлган.

Журналистлардан ташқари OCCRP рўйхатда озарбайжонлик 40 дан зиёд фаол ва уларнинг оила аъзоларига тегишли рақамларни аниқлаган. Улар рақамлар рўйхатида 2019 йилда − мамлакатда оммавий норозилик чиқишлари авж олган пайтда пайдо бўлган.

Озарбайжонда расмийларни танқид қилган шахсларга тез-тез солиқ тўламаганлик ёки товламачилик сингари иқтисодий моддалар бўйича айбловлар эълон қилиб турилади.

АҚШ президенти Жо Байден лавозимдан кетиши олдидан ташқи сиёсатга бағишланган сўнгги нутқини сўзлади. Нутқдан Россия президенти Владимир Путинга қаратилган сарказм тўла изоҳлар ҳам ўрин олди.

“Путин Украинага бостириб кирган пайтида Киевни бир неча кун ичида эгаллаб олишини ўйлаганди. Аслида уруш бошланганидан буён Киев марказида айнан мен тургандим, у эмас. Путин йўқ эди у ерда”, деган Жо Байден АҚШ Давлат департаментида қилган чиқишида.

“Мен АҚШ қўшинлари назорат қилмаган ҳарбий ҳудудга борган ягона Олий бош қўмондонман”, дея қўшимча қилган АҚШ президенти.

Ўз нутқида президент Байден Украина масаласига атрофлича тўхталган. Байденга кўра, у Россия тажовузидан ҳимояланаётган Украинага халқаро дастак уюштириш ва ядровий зиддиятга йўл қўймасликни ўз олдига мақсад қилиб қўйган.

“Биз ҳар икки вазифани ҳам бажардик. Биз кейинги маъмурият Украина халқининг порлоқ келажагини ҳимоя қила олиши учун тамал тошини қўйдик”, дея урғулаган Жо Байден.

Президент Байден ўзининг энг асосий ютуқлари сифатида НАТОни кенгайтириш ва мустаҳкамлаш, Украинани дастаклаш, Қўшма Штатларда яримўтказгичлар ишлаб чиқарилишига кенг кўламли инвестициялар киритилиши кабиларни санаган. Мазкур инвестициялар, унга кўра, Хитой билан рақобатда АҚШ мавқеини кучайтиради.

“Америка янада қудратлироқ, иттифоқларимиз янада мустаҳкамроқ бўлди, душманларимиз ва рақибларимиз кучсизланди. Биз бу натижаларга эришиш учун жанг қилганимиз йўқ”, деди Жо Байден.

У кейинги маъмуриятга кучли позиция қолдираётганини − Америка яна дунё лидерига айланганини билдирди.

Жой Байден чиқишидан бир неча соат ўтгач, сайланган президент Дональд Трамп телеинтервьюда кетаётган президентнинг ташқи сиёсатига фарқли баҳо берди: “Бу даҳшатли тўрт йил эди”.

Европа Иттифоқининг ўн мамлакати Россиядан келаётган бутун газ импортини имкон қадар тезроқ тўхтатиш таклифи билан чиқди. Бу ҳақда тасарруфида ҳужжат нусхаси бўлган Reuters агентлиги хабар қилди. Мамлакатлар Россияга тегишли ҳар қандай газ – ҳам қувур орқали келаётган, ҳам суюлтирилган газ импортини тақиқлашни таклиф қилишмоқда.

Тўлиқ тақиққа муқобил ўлароқ Европа Иттифоқи томонидан 2022 йилда қабул қилинган RePowerEU стратегиясига мувофиқ равишда импортни босқичма-босқич камайтириш таклиф қилиняпти. Мазкур стратегияда ЕИ бошқа таъминотчилар билан ҳамкорлик қилган ва тикланувчи энергия марбаларидан фойдаланишни кенгайтирган ҳолда Россия газидан 2027 йилгача тўлиқ воз кечиши кўзда тутилган. Бироқ ҳужжат муаллифлари бу жараённи имкон борича тезлатишни талаб қилишмоқда.

Ҳужжат Литва, Латвия, Эстония, Дания, Чехия, Польша, Руминия, Швеция, Ирландия ва Финляндия томонидан имзоланган.

Европа Иттифоқи расмийлари Россияга қарши иқтисодий санкцияларнинг 16-пакетини ҳозирлашмоқда. Уни февраль ойи охирида – Россия кучлари Украина ҳудудига кенг кўламли босқин бошлаганига уч йил тўладиган пайтда эълон қилиш режаланган.

Европа Иттифоқи шу пайтгача Россия газини денгиз йўли билан етказиб беришни тақиқлаган, бироқ қувур орқали етказиб берилаётган газдан тўлиқ воз кеча олмаган, чунки унга Европадаги айрим мамлакатлар, хусусан, Словакия ва Венгриянинг эҳтиёжи бор. Бу мамлакатлар расмийлари ЕИнинг санкция сиёсатини бир неча бор танқид қилишган ва Кремль билан яқинлашишга чақиришган.

Россиянинг Курск вилоятида Шимолий Кореядан бўлган 300 дан зиёд ҳарбий ҳалок бўлган. Бу ҳақда Yonhap агентлиги Жанубий Корея разведкасидан олинган маълумотларга таянган ҳолда хабар қилди.

Махсус хизмат ҳисоб-китобига кўра, КХДРдан келган гуруҳ ичида қурбон бўлганлар сони 300 нафарга, яраланган сони 2700 нафарга етган. Декабрь ойида Жанубий Корея разведкаси Курск вилоятида КХДРдан бўлган 100 аскар ҳалок бўлгани, мингга яқин киши жароҳат олгани ҳақида маълум қилган эди.

Муассаса шимолий кореялик икки ҳарбийнинг асир олинганини ҳам тасдиқлаган. Улар ҳақида аввалроқ Украина президенти Владимир Зеленский маълум қилган эди. Жанубий Корея разведкаси маълумотига кўра, бу икки ҳарбий КХДРнинг Разведка бош бошқармасида хизмат қилган.

Куни кеча Украина президенти Владимир Зеленский УҚК томонидан Курск вилоятида асир олинган шимолий кореялик икки аскар сўроқ қилингани акс этмиш кадрларни ёйинлаган эди. Асирлардан бирининг ёнидан Тивада яшаган Аранчин Антонин номига берилган ҳарбий билет топилган. Аввалроқ ОАВда Россия Курскдаги жангларда шимолий кореялик аскарлар иштирок этаётганини яшираётгани ва уларга сохта шахсий гувоҳномалар бераётгани ҳақида хабарлар пайдо бўлган эди.

Зеленский 12 январь кунги мурожаатида, агар КХДР лидери Ким Чен Ин шимолий кореяликларни Россияда тутқунликда сақланаётган украиналикларга алмаштирилишини ташкил этолса, унга асирларни топширишга тайёрлигини билдирган.

Украина президенти ёйинлаган видеода асирлардан бири ўзининг Украинага қарши жанг қилиш учун юборилганини билмагани, командирлар уларга бунинг фақат ҳарбий машқ эканини айтишганини маълум қилган. Шимолий кореялик асирларнинг яна бири оиласи борлиги, бироқ яқинлари унинг қаерда эканини билмаслигини айтган. “КХДРга қайтишни истайсизми?” деган саволга улардан бири “ҳа” деб жавоб берган, яна бири Украинада яшашни исташини айтган.

Ғарб разведкалари иддаосига кўра, урушда иштирок этиш учун Россияга КХДРдан 10 минг чоғли ҳарбий келган бўлиши мумкин. Улар орасида қурбонлар сони юзлаб ва ҳатто минглаб экани айтилган, бироқ бу рақамлар мустақил манбалар томонидан тасдиқланган эмас. Зеленский иддаосича, “Украинага қарши урушда шимолий кореяликлар иштирок этаётганига исбот-далил бўлмаслиги учун россиялик ва КХДРдан бўлган бошқа аскарлар кўпинча ярадорларни ўлдириб кетишади”.

Москва ва Пхеньян Украинага қарши жангларда КХДРдан бўлган ҳарбийлар иштирок этаётганини тасдиқламаган, бироқ буни тўғридан-тўғри инкор ҳам қилган эмас.

АҚШнинг Калифорния штатидаги кенг кўламли ёнғинларда камида 24 нафар одам қурбон бўлган. Бу ҳақда ABC News телеканали ва AP агентлиги Лос-Анжелес округи суд-тиббиёт экспертизаси департаменти маълумотларига таянган ҳолда хабар қилишди. Итонда 16 киши, Палисейдсда эса 8 киши ҳалок бўлган.

AP қайдича, камида 16 киши бедарак йўқолган. Улар сони ошиши мумкинлиги айтилмоқда.

Маҳаллий расмийлар электр тармоқлари узилган, газ сизиши кузатилаётган ва бошқа хатарли омиллар бўлган ҳудудларга бориш хавфсиз бўлмагунича қурбонларнинг якуний сонини аниқлашга имкон бўлмаслигидан огоҳлантиришган.

12 январь оқшоми ҳолатига Палисейдсдаги ёнғиннинг фақат 11 фоизигина ўчирилган. Итондаги ёнғиннинг эса 27 фоизини ўчиришга муваффақ бўлинган.

Синоптиклар жорий ҳафтада кучли шамоллар қайтиши билан хавфли об-ҳаво шароити юзага келиши мумкинлигини айтишмоқда. Миллий метеорология хизмати соҳилбўйи ҳудудларида шамол соатига 80 километр, Лос-Анжелес ва Вентура округлари тоғларида эса соатига 113 километр тезлик билан эсиши мумкинлигини тахмин қилмоқда.

Калифорниялик сенатор Адам Шифф CNN телеканалига ёнғин содир бўлган ҳудудлар “жанговар ҳаракатлар ҳудуди”ни эслатишини айтган. “Бутун бошли мавзелар йўқ бўлди. Бунақасини аввал ҳеч кўрмагандик”, деган у.

Калифорния губернатори Гэвин Ньюсом NBC каналига ўрмон ёнғинлари “сарф этилган харажатлар ва кўламидан келиб чиққан ҳолда” АҚШ тарихидаги энг даҳшатли табиий офатга айланиши мумкинлигини билдирган.

AccuWeather медиаширкатининг дастлабки ҳисоб-китобига кўра, ҳозирги пайтда кўрилган зарар ва иқтисодий талафот 135 миллиард доллардан 150 миллиард долларгачани ташкил қилади. Кўрилган зарарнинг бу қадар катталигига у ерда кули кўкка совурилган тураржойларнинг АҚШдаги энг қиммат уйлар бўлгани ҳам сабабдир.

Калифорнияда ўрмон ёнғинлари 7 январдан буён давом этмоқда. Бу ёнғинлар штат тарихидаги энг даҳшатли ёнғинлардан бири ўлароқ баҳоланяпти.

Хорватияда бўлиб ўтган президент сайловининг иккинчи босқичи натижаларига кўра амалдаги давлат раҳбари Зоран Миланович олдинда боряпти. Экзитпол маълумотларига мувофиқ, у қарийб 78 фоиз овоз йиғишга муваффақ бўлган.

Милановичнинг рақиби бўлган собиқ таълим вазири Драган Приморац учун сайловчиларнинг 22 фоиздан кўпроғи овоз берган.

Президент сайловининг биринчи босқичи 29 декабрь куни бўлиб ўтган эди. Ўшанда номзодлардан биронтаси ҳам 50 фоиз овоз йиғолмаган − ғалаба учун Милановичга 1 фоиз овоз етмаган эди.

Зоран Миланович Хорватияда президент лавозимини 2020 йил февралидан буён эгаллаб келмоқда. Аввалроқ у Хорватия Социал-демократик партиясига етакчилик қилган. Миланович бир неча маротаба Украинани “дунёдаги энг коррупциялашган мамлакат” деб атаб, Европа Иттифоқи ва НАТО томонидан Киевга ёрдам берилишига қарши чиқиб келган.

Шунингдек, президент бош вазир Андрей Пленкович билан мунтазам равишда зиддиятга киришиб келади. Ғарбпараст сиёсатчилар иддаосича, Миланович Москва билан Киев ўртасидаги можаро бўйича россияпарастча позицияни ҳимоя қилади.

Приморац 2003 йилдан 2009 йилгача таълим вазири бўлиб ишлаган ва 2009 йилдаги президент сайловида иштирок этган. Бу галги сайловда иккала номзод ҳам ўзларининг мустақил номзод эканларини билдиришган. Айни пайтда Милановични Социал-демократик партия бошчилигидаги сўз марказчи альянс, Приморацни эса Пленкович бошчилигидаги “Хорватия демократик ҳамдўстлиги” ҳукмрон партияси дастакламоқда.